Επιδημιολογικά δεδομένα σχετικά με τη θνησιμότητα, ανέδειξαν την παρουσία παραγόντων οι οποίοι επηρέαζαν ευεργετικά την υγεία των λαών της Μεσογείου. Αν και η φροντίδα/ πρόνοια υγείας για πολλούς από τους λαούς της Μεσογείου υπήρξε κατώτερη από αυτή της βόρειας Ευρώπης και της βόρειας Αμερικής, τα ποσοστά θανάτων σε αυτή την περιοχή τείνουν να είναι χαμηλότερα συγκριτικά με αρκετές οικονομικά πιο αναπτυγμένες χώρες [1]. Γεγονός που δεν αναιρείται από το ότι η επικράτηση του καπνίσματος είναι υψηλή στην περιοχή της Μεσογείου.
Κρήτη 1930
Οι μεσογειακοί λαοί, οι Έλληνες και οι Ιταλοί ειδικότερα, θεωρούνται ότι έχουν μεγαλύτερο προσδόκιμο επιβίωσης και ανάμεσα στα χαμηλότερα συνολικά ποσοστά θνησιμότητας. Παρότι η Ελλάδα και οι υπόλοιπες μεσογειακές χώρες θεωρείται ότι έχουν μέτριο προς υψηλό ρυθμό θνησιμότητας (14-18 ανά 1000 κατοίκους), ο ρυθμός αυτός είναι μικρότερος στην Κρήτη από το 1930.
Παλαιολιθική δίαιτα
Καμιά άλλη περιοχή της Μεσογείου δεν είχε τόσο μικρό ρυθμό θνησιμότητας, σύμφωνα με στοιχεία που συλλέχθηκαν από τα Ηνωμένα Έθνη το 1948. Η διατροφή των κρητικών αντιπροσωπεύει την παραδοσιακή ελληνική διατροφή πριν το 1960 και προσομοιάζει την παλαιολιθική δίαιτα όσον αφορά το περιεχόμενο σε φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά, κορεσμένα και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και το λόγο ω-3 προς ω-6 λιπαρών οξέων. Κάτι τέτοιο, συνεπάγεται αφενός υψηλή κατανάλωση φρούτων, λαχανικών/ χορταρικών, ψαριών, αφετέρου μικρή κατανάλωση κόκκινου κρέατος και μέτρια ελαιολάδου, γαλακτοκομικών και κρασιού.
Αντίθετα, η διατροφή των δυτικών κοινωνιών απέχει πολύ από αυτό το πρότυπο (λόγω υψηλής κατανάλωσης κόκκινου κρέατος, ζάχαρης, αλατιού και προστιθέμενων λιπών) και σχετίζεται με υψηλά ποσοστά καρδιαγγειακών παθήσεων, διαβήτη, παχυσαρκίας και καρκίνου [2].
Καρδιαγγειακή νόσος
Αποτελέσματα από τη μελέτη των 7 χωρών, επιβεβαίωσαν ότι οι 2 Ελληνικές και οι 3 Ιταλικές περιοχές είχαν τη χαμηλότερη θνησιμότητα μεταξύ των ευρωπαϊκών και των αμερικάνικών περιοχών της μελέτης [3]. Αποτελέσματα από τον 25ετή επανέλεγχο, έδειξαν ότι η επίπτωση καρδιαγγειακών νοσημάτων ήταν κατά πολύ χαμηλότερη στη νότια Ευρώπη συγκριτικά με τη βόρεια Ευρώπη [4]. Οι στατιστικές της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας από το 1970 έως το 1995, υπέδειξαν ότι η θνησιμότητα από καρδιακή νόσο ποικίλλει από 180-270 ανά 100.000 ανθρώπους στο Ηνωμένο Βασίλειο, όταν στην Ελλάδα και την Ιταλία αντίστοιχα από 50-100 ανά 100.000 ανθρώπους [1].
Παρόλο που μια οικολογική προσπάθεια εξήγησης αυτών των δεδομένων παρουσιάζει αρκετές δυσκολίες, μια πιθανή εξήγηση των χαμηλότερων ποσοστών καρδιαγγειακών νοσημάτων στους λαούς της Μεσογείου είναι η παραδοσιακή τους δίαιτα.
Γιώργος Μίλεσης MSc
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
georgemiles9@gmail.com
Βιβλιογραφία
1. World Health Organization, Health for all – statistics database, in WHO, Regional office for Europe. 1997.
2. Simopoulos, A.P., The Mediterranean diets: What is so special about the diet of Greece? The scientific evidence. J Nutr, 2001. 131(11 Suppl): 3065S-73S.
3. Toshima, H., Y. Koga, and H. Blackburn, Lessons from the Seven Countries Study, in CVD Risk factors and Trends in Greece, A. Dontas, Editor. 1994, Springer Verlag: Tokyo.
4. Menotti, A., et al., Coronary heart disease incidence in northern and southern European populations: A reanalysis of the seven countries study for a European coronary risk chart. Heart, 2000. 84: 238-44.