Παρά το γεγονός ότι μέχρι στιγμής σε 24 εκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη μας έχει διαγνωστεί σακχαρώδης διαβήτης, εκτιμάται ότι επιπλέον 5,7 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από τη νόσο, αλλά δεν το γνωρίζουν. Ο (μη ινσουλινοεξαρτώμενος) διαβήτης τύπου 2 δεν έχει πάντοτε σαφή συμπτώματα. Συχνά, διαγιγνώσκεται τυχαία, κατά τη διάρκεια μιας σωματικής εξέτασης ή ενός γενικού check – up. Είναι όμως όντως η νόσος ασυμπτωματική ή υπάρχουν προειδοποιητικές πρώιμες ενδείξεις που μπορούν να κρούσουν τον κώδωνα κινδύνου;
Τα πιο κοινά σημεία και συμπτώματα του διαβήτη είναι το υπερβολικό αίσθημα κόπωσης, η άσβεστη δίψα, η συχνή ούρηση, το μούδιασμα ή/ και το τσούξιμο στα χέρια ή τα πόδια, οι αλλαγές στην όραση (όπως θολή όραση), η απροσδόκητη απώλεια βάρους, η αύξηση των λοιμώξεων ή η παρουσία πληγών που δεν επουλώνονται και η χαρακτηριστική φρουτώδης οσμή της αναπνοής.
Πολλά από τα συμπτώματα του διαβήτη τύπου 1 και 2 είναι παρόμοια. Και στους δύο τύπους, υπάρχει αυξημένη συγκέντρωση γλυκόζης στο αίμα, αλλά δεν επαρκεί για τα σωματικά κύτταρα. Τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης αίματος, σε συνθήκες σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι, οφείλονται σε έλλειψη ινσουλίνης, λόγω μερικής καταστροφής των β-κύτταρων του παγκρέατος. Ο διαβήτης τύπου 2 εμφανίζεται όταν τα κύτταρα του σώματος αναπτύξουν (περιφερική) αντίσταση στην παραγόμενη ινσουλίνη. Είτε έτσι είτε αλλιώς, τα σωματικά κύτταρα δεν προσλαμβάνουν τη γλυκόζη που έχουν ανάγκη, οπότε τα παρακάτω συμπτώματα προκύπτουν ως φυσική συνέπεια αυτού:
Πολυουρία
Η διούρηση γίνεται πιο συχνή όταν υπάρχει πάρα πολλή γλυκόζη στο αίμα. Αν η ινσουλίνη είναι ανύπαρκτη ή αναποτελεσματική, τα νεφρά, δεν μπορούν να φιλτράρουν τη γλυκόζη πίσω στο αίμα. Προσπαθούν λοιπόν να αντλήσουν επιπλέον νερό από το αίμα, ώστε να αραιώσουν τη γλυκόζη. Γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα τη συνεχή πληρότητα της ουροδόχου κύστης και την πολύ συχνή διούρηση.
Άσβεστη δίψα
Το αίσθημα της συνεχούς δίψας, με αποτέλεσμα την υπερβολική κατανάλωση νερού, θα μπορούσε να είναι σύμπτωμα σακχαρώδη διαβήτη, ιδιαίτερα αν συνοδεύεται από συχνή διούρηση. Αν το σώμα αντλεί επιπλέον νερό από το αίμα, οπότε αυξάνεται κατά πολύ η διούρηση, αυξάνεται και η πιθανότητα αφυδάτωσης. Ως συνέπεια, προκύπτει η ανάγκη μεγαλύτερης κατανάλωσης νερού, ώστε να αντικαταστήσει τις απώλειες.
Απώλεια βάρους, χωρίς προσπάθεια
Το σύμπτωμα αυτό είναι πιο συχνό σε συνθήκες σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1. Το πάγκρεας σταματά να παράγει ινσουλίνη, πιθανότατα λόγω ιογενούς επίθεση στα β-κύτταρα του παγκρέατος ή λόγω αυτοάνοσης αντίδρασης (το σώμα επιτίθεται στα β- παγκρεατικά κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη). Ο οργανισμός αναζητεί απεγνωσμένα μια πηγή ενέργειας, διότι τα κύτταρα δεν μπορούν να προσλάβουν γλυκόζη. Αρχίζει να χρησιμοποιεί το μυϊκό ιστό και το λίπος για ενέργεια. Σε συνθήκες διαβήτη τύπου 2, κάτι τέτοιο συμβαίνει σταδιακά, με την αύξηση της αντίστασης στην ινσουλίνη, ώστε η απώλεια βάρους δεν είναι τόσο εμφανής.
Αδυναμία και κόπωση
Η γλυκόζη, από τα τρόφιμα που καταναλώνουμε, μεταφέρεται στην κυκλοφορία του αίματος, όπου η ινσουλίνη βοηθά στη μετάβασή της στα κύτταρα του σώματος. Τα κύτταρα τη χρησιμοποιούν για να παράγουν την ενέργεια που χρειαζόμαστε για να επιβιώσουμε. Όταν η ινσουλίνη δεν επαρκεί ή αν τα κύτταρα δεν αντιδρούν σε αυτή πια, τότε η γλυκόζη δεν εισέρχεται στα κύτταρα. Οπότε προκύπτει αίσθημα κόπωσης και κατάπτωσης.
Τσούξιμο ή μούδιασμα στα χέρια, τα πόδια ή τα πέλματα
Το σύμπτωμα αυτό ονομάζεται περιφερική νευροπάθεια. Εμφανίζεται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου, καθώς η σταθερά υψηλή συγκέντρωση γλυκόζης βλάπτει το νευρικό σύστημα, ιδιαίτερα στα άκρα. Από τη στιγμή που ο διαβήτης τύπου 2 εμφανίζεται βαθμιαία, συχνά οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν νοσούν. Ως εκ τούτου, η γλυκόζη στο αίμα θα μπορούσε να είναι υψηλή για αρκετά χρόνια πριν από τη διάγνωση. Η νευρική βλάβη μπορεί να επεκταθεί χωρίς να το γνωρίζουμε. Παρόλ΄ αυτά, η νευροπάθεια μπορεί να υποχωρήσει σε σημαντικό βαθμό, όταν επιτυγχάνεται αυστηρότερος έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.
Άλλα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν
Η θολή όραση, το ξηρό δέρμα, η φαγούρα, οι συχνές λοιμώξεις, τα τραύματα και οι μώλωπες που παίρνουν πολύ χρόνο για να επουλωθούν συνιστούν επίσης ενδείξεις ότι κάτι έχει πάει καλά. Εάν παρατηρήσετε οποιοδήποτε από τα παραπάνω συμπτώματα, προγραμματίσετε μια συνάντηση με το γιατρό σας.
Γιώργος Μίλεσης MSc
Κλινικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος
georgemiles9@gmail.com