Μετά την δικιά σας αυξημένη ανταπόκριση σε προηγούμενο άρθρο (βλ. δεν μπορώ να χάσω βάρος) επεκτείνουμε το θέμα και εδώ. Βλέπετε, πολλές φορές η ζυγαριά μπορεί να μετατραπεί στη χειρότερη επιλογή για την παρακολούθηση της προόδου απώλειας βάρους. Μπορεί να φαίνεται οξύμωρο, αλλά η ζυγαριά βοηθά περισσότερο να διατηρήσετε το βάρος σας απ’ το να χάσετε τα περιττά κιλά. Ο λόγος; Κατά τη διάρκεια της απώλειας βάρους συμβαίνουν σημαντικές αλλαγές στο σώμα σας, που η ζυγαριά δεν μπορεί να μετρήσει ή να ανιχνεύσει, όπως:
Αλλαγές στη σύσταση σώματος: Το πιο σημαντικό κομμάτι της διαδικασίας συνιστά η απώλεια (ή μη) μυϊκής μάζας. Καταλαμβάνει λιγότερο χώρο από το λίπος, μας κάνει να φαινόμαστε πιο αδύνατοι και είναι πολύ πιο μεταβολικά ενεργή. Όταν ασκείστε, μπορείτε αυξήσετε τη μυϊκή μάζα, αρά και τις μεταβολικές σας απαιτήσεις και να χάσετε λίπος. Ωστόσο, η απώλεια λίπους αυτή δεν φαίνεται πάντα στην ένδειξη της ζυγαριάς. Αυτό που αποτελεί ένδειξη προόδου, στην περίπτωση αυτή, είναι το πώς σας ταιριάζουν τα ρούχα σας και το πώς φαίνεται το σώμα σας. Όλα τα παραπάνω μπορεί να συμβούν χωρίς να αλλάζει η ένδειξη της ζυγαριάς.
Αλλαγές στο ποσοστό λίπους: Μπορεί να μην γνωρίζετε τι συμβαίνει στο εσωτερικό των κυττάρων σας όταν ασκείστε, αλλά μπορεί πραγματικά να βοηθήσει να χάσετε βάρος. Η άσκηση «διδάσκει» το σώμα πώς να απελευθερώσει περισσότερο λίπος προς ενεργειακή αξιοποίηση/ καύση. Όσο καλύτερη η φυσική κατάσταση που έχετε, τόσο περισσότερο λίπος αξιοποιείτε, κάτι που επίσης η ζυγαριά δεν μπορεί να μετρήσει.
Περισσότερη δύναμη και αντοχή: Αν ασκείστε τακτικά, σταδιακά αυξάνει η καρδιοαναπνευστική σας αντοχή. Μπορείτε να ξεκινήσετε την άσκηση για λίγα λεπτά κάθε φορά ή ασκηθείτε με λίγα βάρη, αλλά, μετά από μερικές προπονήσεις, το σώμα προσαρμόζεται, επιτρέποντάς σηκώσετε περισσότερα κιλά και να τρέξετε για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Αυτή η αύξηση δύναμης και αντοχής σημαίνει ότι σημειώνετε πρόοδο, ακόμα και αν η ένδειξη της ζυγαριάς δεν αλλάζει.
Το βάρος είναι μόνο μια πτυχή της προόδου απώλειας βάρους και, σε πολλές περιπτώσεις, δεν είναι καν η πιο σημαντική. Η ζυγαριά δεν μπορεί να σας πει πόση μυϊκή μάζα ή λίπος έχετε, ακόμα και το βάρος είναι φυσιολογικό.
Πέρα από τη ζυγαριά
Αν το ζυγίζεστε σας παρακινεί με θετικό τρόπο, δεν υπάρχει κανένας λόγος για να αλλάξετε τη συνήθειά σας. Ωστόσο, εάν η ζυγαριά σε κάνει να αισθάνεσαι αποτυχημένοι, ίσως είναι καιρός να δοκιμάσετε κάτι νέο: παραιτηθείτε από την εμμονή απώλειας βάρους, ξεφορτωθείτε τη ζυγαριά, μετρήστε το σωματικό λίπος σας (με τη βοήθεια ειδικού), θέστε ρεαλιστικούς στόχους όσον αφορά την απώλεια βάρους. Για πάρα πολλούς από εμάς, το βάρος δεν είναι απλά ένας αριθμός, αλλά κάτι που μπορεί πραγματικά έχει τη δύναμη να αλλάξει το πώς αισθανόμαστε για τον εαυτό μας. Αλλά, τι κάνει το βάρος τόσο σημαντικό;
Έμφαση στην απώλεια λίπους, όχι βάρους
Όταν μιλάμε για απώλεια του βάρους, αυτό που συνήθως εννοούμε είναι λέπτυνση της σιλουέτας. Αλλά κάτι τέτοιο δεν συνεπάγεται πάντα την απώλεια βάρους. Μπορεί να ακούγεται περίεργο, αλλά είναι δυνατόν να λεπτύνει η σιλουέτα χωρίς στην πραγματικότητα να δει μια αλλάξει το βάρος. Αυτό συμβαίνει όταν χάνετε λίπος, ενώ αυξάνεται σταδιακά η μυϊκή μάζα. Το βάρος σας μπορεί να παραμείνει το ίδιο, αλλά χάνετε εκατοστά από τις επιμέρους περιφέρειες, ένα σημάδι ότι κινείστε προς τη σωστή κατεύθυνση. Αν όμως η ένδειξη της ζυγαριάς δεν αλλάζει, δεν (ανα)γνωρίζετε τα πραγματικά αποτελέσματα. Γνωρίζοντας, ωστόσο, τη διαφορά μεταξύ απώλειας βάρους και λίπους μπορεί να αλλάξει το πώς αντιλαμβάνεστε τα αποτελέσματα και το πώς βλέπετε το σώμα σας. Η απώλεια λίπους είναι πολύ πιο σημαντική από ό,τι το βάρος σας, καθώς η απώλεια λίπους σηματοδοτεί πολύ πιο μόνιμες αλλαγές στη σύσταση του σώματος. Αντίθετα, όταν χάνετε βάρος, θα μπορούσατε να χάσετε σωματικά υγρά ή ακόμα και των μυών. Είναι αδύνατον να γνωρίζουμε – από ένα ζύγισμα – αν βλέπετε πραγματικά αποτελέσματα ή απλά το προϊόν των καθημερινών σας συνηθειών, ορμονικών μεταβολών και αλλαγών στα επίπεδα ενυδάτωσης.
Αλλαγή του τρόπου μέτρησης της επιτυχίας σας
Ακόμα κι αν δεν είστε έτοιμοι να σταματήσετε να ζυγίζεστε διαρκώς, προσθέστε κι άλλους τρόπους για να μετρήσετε την πρόοδό σας, χωρίς να δίνεται πολύ σημασία στην ένδειξη της ζυγαριάς:
-
Τσεκάρετε αν χωράτε σε πιο στενά ρούχα ή αν αυτά που φοράτε είναι πλέον πιο χαλαρά.
-
Μετρήστε την περιφέρεια της κοιλιάς και των γοφών, ώστε να διαπιστώσετε τυχόν αλλαγές.
-
Κάντε μια μέτρηση λίπους (κατά προτίμηση με τη βοήθεια ειδικού).
-
Καθορίστε στόχους αύξησης απόδοσης κατά την άσκηση.
-
Αντί να ανησυχείτε για την απώλεια βάρους ή λίπους, επικεντρωθείτε π.χ. στη ολοκλήρωση ορισμένων προπονήσεων κάθε εβδομάδα.
-
Αν η ζυγαριά σας τρελαίνει, να θυμάστε ότι η ένδειξη της ζυγαριάς δεν είναι το μόνο μέτρο της επιτυχίας σας. Κρύψτε τη ζυγαριά και θα δείτε ότι τα πράγματα μπορεί να γίνουν εύκολα και με λιγότερο άγχος.
Γιώργος Μίλεσης, MSc
Κλινικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος