Κάθε χρόνο η 21η Σεπτεμβρίου μας υπενθιμίζει την σοβαρότητα της εκφυλιστικής αυτής νόσου. Και ενώ η επιστήμη αγωνίζεται για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της, ολοένα και περισσότερα ερευνητικά δεδομένα υποστηρίζουν ότι ο τρόπος ζωής και η διατροφή μπορεί να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης της νόσου Alzheimer. Μάλιστα, φαίνεται πως οι συστάσεις είναι πολύ κοντά σε όσα προτείνονται για την υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος. Η διατροφή λοιπόν, που ευνοεί την υγιή λειτουργία του εγκεφάλου, επικεντρώνεται σε σκουρόχρωμα φρούτα και λαχανικά (πλούσια σε αντιοξειδωτικά), θαλάσσια μεγάλα ψάρια (πλούσια σε ω-3 λιπαρά οξέα) και περιέχει μικρές μόνο ποσότητες κορεσμένα λίπη και χοληστερόλη.
Όπως έχει αποδειχθεί ότι οι ίδιες παθολογικές συνθήκες (διαβήτης, υπέρταση, υψηλή χοληστερόλη) και τρόπος ζωής (έλλειψη άσκηση, κακή διατροφή, κάπνισμα, παχυσαρκία) που οδηγούν σε καρδιαγγειακά και εγκεφαλικά επεισόδια, αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο εκδήλωσης Alzheimer. Πιθανότατα, επειδή οι παράγοντες που επηρεάζουν τα περιφερικά αιμοφόρα αγγεία, έχουν αντίκτυπο και στα εγκεφαλικά αγγεία. Αρκετές έρευνες υποστηρίζουν πλέον ότι όσοι ακολουθούν διατροφή υγιεινή για την καρδιά, έχουν μικρότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν Alzheimer.
Σε μια διάσημη έρευνα του 2006, όσοι κατανάλωναν πιστά Μεσογειακή διατροφή είχαν τον μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης Alzheimer. Ειδικότερα, όσοι την ακολούθησαν πιστά είχαν τουλάχιστον 40% μικρότερη πιθανότητα Alzheimer σε σχέση με όσους δεν προσπάθησαν ιδιαίτερα. Το πλάνο ήταν να επικεντρωθούν οι εθελοντές σε φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς, όσπρια και προϊόντα ολικής άλεσης, ενώ έπρεπε να καταναλώνουν σπάνια κόκκινο κρέας και πουλερικά. Σκοπός ήταν το ελαιόλαδο και τα λιπαρά ψάρια να συνιστούν τις κύριες πηγές εδώδιμου λίπους.
Σε πρόσφατη μελέτη, που δημοσιεύθηκε το 2010, πάνω από 2000 ηλικιωμένοι Νεοϋορκέζοι χωρίς άνοια, παρακολουθήθηκαν για 4 χρόνια. Στο διάστημα αυτό, 253 άτομα εκδήλωσαν Alzheimer, των οποίων η διατροφή αναλύθηκε. Βρέθηκε ότι το πλάνο που συσχετίστηκε λιγότερο με τη νόσο, περιλάμβανε υψηλή πρόσληψη ξηρών καρπών, ψαριών, ντομάτας, πουλερικών, σταυρανθών λαχανικών, φρούτων, dressings για σαλάτα (ελαιόλαδο και ξύδι) και σκούρων πράσινων λαχανικών. Επιπλέον, περιείχε μικρές ποσότητες πλήρων γαλακτοκομικών, κόκκινου κρέατος, οργανικού κρέατος και βουτύρου. Όσοι ήταν πιστοί στο ανωτέρω πλάνο είχαν 38% μικρότερη πιθανότητα για Alzheimer.
Από τη στιγμή που φαίνεται ότι υπάρχει σύνδεση της διατροφής με την επίπτωση της νόσου, θα πρέπει όλοι να αναλογιστούμε μήπως πρέπει να τροποποιήσουμε λίγο τη διατροφή μας. Άλλωστε, η πιο πρόσφατη έρευνα φανερώνει ότι ακόμα και μικρές (αναλογικά) τροποποιήσεις μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Δεν γνωρίζουμε ακόμα πόσο (και για πόσο) συγκεκριμένα τρόφιμα επηρεάζουν την πιθανότητα εκδήλωσης της νόσου, ούτε και τον τρόπο που τροφή και γονίδια αλληλεπιδρούν για να μειώσουν τον κίνδυνο αυτό. Εφόσον όμως δεν μπορούμε να ελέγξουμε την ηλικία μας και το οικογενειακό ιστορικό μας, η επικέντρωση στην υγιεινή διατροφή είναι μια σοφή επιλογή.
Γιώργος Μίλεσης, MSc
Κλινικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος