Η λαχταρά για γλυκό μοιάζει σε κάποιους – ειδικά στις γυναίκες – ανθρώπους…δεύτερη φύση! Δυστυχώς μερικές φορές, το αίσθημα αυτό μπορεί να είναι εκτός ελέγχου, οπότε μπορεί κάλλιστα να αναρωτηθεί κάποιος…αν υπάρχει σωτηρία! Ωστόσο, είναι η βιολογία του σώματος μας τέτοια που μας οδηγεί σε υπερκατανάλωση γλυκών…;
Γιατί λαχταρώ γλυκό;
Όταν αισθανόμαστε στεναχωρημένοι ή κουρασμένοι, τα επίπεδα της γλυκόζης αίματος (δηλ. του σακχάρου) είναι μειωμένα. Κάτι που συνεπάγεται ότι τα επίπεδα της ορμόνης (της…καλής διάθεσης) σεροτονίνης είναι επίσης μειωμένα στον εγκέφαλο. Το σώμα μας αντιδρά εκδηλώνοντας έντονη διάθεση για γλυκό. Από τη στιγμή που θα φάμε γλυκά, όπως π.χ. σοκολάτα ή κέικ, ο εγκέφαλος παράγει σεροτονίνης. Δυστυχώς όμως, η έκκρισή της μειώνεται πολύ σύντομα, οπότε από τη στιγμή που νιώθετε ακόμα στεναχωρημένοι ή κουρασμένοι, θα εξακολουθήσετε να… χρειάζεστε γλυκό παρολ’ αυτά.
Η λαχτάρα για γλυκό μπορεί να αποδοθεί βέβαια και σε έντονο stress ή πολύ έντονη κόπωση. Όταν κοιμόμαστε πολύ λίγο ή πρακτικά καθόλου, ή ακόμα όταν δουλεύουμε παρά πολλές ώρες, είναι πολύ πιθανό να αναζητήσουμε γερές δόσεις ζάχαρης.
Μια άλλη περίπτωση είναι η υιοθέτηση μιας… βασανιστικής δίαιτας. Μια δίαιτα αδυνατίσματος, χαμηλή σε θερμίδες και υδατάνθρακες, για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι πιθανό το σώμα να αρχίσει να αντιστέκεται στην ινσουλίνη (εντός βέβαια φυσιολογικών ορίων). Στην περίπτωση αυτή, το σώμα ζητά από τον εγκέφαλο την κατανάλωση γλυκών, ακόμα και αν η γλυκόζη στο αίμα είναι φυσιολογική. Στο σημείο αυτό φαίνεται το παράδοξο με τη χρήση σκευασμάτων που καταστέλλουν την όρεξη. Με τη συνεχή αναζήτηση του γλυκού όμως, αυξάνονται τα αποθέματα λίπους, παρότι το φαγητό είναι λιγότερο. Το πρόβλημα όμως δεν λύνεται, καθώς υπάρχει η αίσθηση του ότι τρώμε λιγότερο, χωρίς να υπολογίζουμε τα γλυκά.
«Το ‘χω στο αίμα μου…»
Πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι η αναζήτηση του γλυκού μπορεί να αποδοθεί στην προδιάθεση μας, βάσει γονιδιώματος, όσον αφορά την διαχείριση των σακχάρων. Η συνεχής αναζήτηση του γλυκού πιθανόν να προκαλείται από γονιδιακή παραλλαγή, που μεταφράζει την πείνα σε λαχτάρα για γλυκό. Ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Τορόντο υποστηρίζουν ότι το συγκεκριμένο γονίδιο, που κωδικοποιεί την τρανσφεράση γλυκόζης τύπου II (GLUT-II), βοηθά στην πραγματικότητα τον εγκέφαλο να ρυθμίζει την πρόσληψη φαγητού.
Σχεδίασαν μια μελέτη με δυο ομάδες ανθρώπων: μια που έφερε φυσιολογικό το γονίδιο (700 υγιή άτομα) και μια δεύτερη (100 υπέρβαροι, στα πρόθυρα σακχαρώδη διαβήτη, χωρίς φαρμακευτική αγωγή) με την παραλλαγή αυτού. Στην πρώτη ομάδα ζητήθηκε να καταγράψουν τον τρόπο που τρώνε στην διάρκεια ενός μήνα, ενώ στην δεύτερη να κάνουν το ίδιο για 3 ημέρες και – μετά από 2 εβδομάδες – για άλλες τρεις. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι, ανεξάρτητα από την υγεία και τη φυσική κατάσταση, τα άτομα που είχαν μετάλλαξη στο γονίδιο της τρανσφεράσης II της γλυκόζης, κατανάλωσαν σημαντικά περισσότερα γλυκά. Δεν εντοπίστηκαν διαφορές στην πρόσληψη λίπους και πρωτεΐνης, μεταξύ των δύο ομάδων.
Πως να το αντιμετωπίσω;
Το μόνο σίγουρο είναι ότι βάζετε σε κίνδυνο την υγεία σας αν καταναλώνετε με …πάθος διάφορα γλυκά. Η προσπάθεια μείωσης της κατανάλωσης γλυκών μπορεί να συμπεριλάβει διάφορα μέτρα, μεταξύ των οποίων:
i. Έχετε μικρά γεύματα κάθε 2-4 ώρες. Με τον τρόπο αυτό το στομάχι δεν μένει άδειο για μεγάλο χρονικό διάστημα, οπότε αποφεύγουμε τη «βουλιμική» κατανάλωση γλυκών. Βέβαια, τα συχνά γεύματα πρέπει όντως μικρά και ελαφρά, αλλιώς θα πάρετε βάρος.
ii. Χαλαρώστε. Πρέπει να αποβάλλετε – κατά το δυνατόν – το stress. Αφιερώστε χρόνο στον εαυτό σας: κάντε γυμναστική, δείτε μια ταινία, κάντε ένα περίπατο, διαβάστε ένα καλό βιβλίο κλπ. Το stress μπορεί να προκαλέσει αναζήτηση γλυκών ή υδατανθράκων.
iii. Ασκηθείτε. Η τακτική άσκηση μπορεί να σας ανακουφίσει από το stress. Δεν χρειάζεται να πάτε οπωσδήποτε σε γυμναστήριο, περπατήστε ή κάντε jogging, τουλάχιστον 4 φορές την εβδομάδα.
iv. Μην παραλείπετε γεύματα. Πολλοί άνθρωποι αποφεύγουν κάποια γεύματα ημερησίως, ώστε να χάσουν πιο εύκολα βάρος. Στην πραγματικότητα, στερούνται σημαντικά το φαγητό (και το γλυκό), με μεγάλη πιθανότητα να υπερκαταναλώσουν φαγητό ή γλυκό κάποια στιγμή αργότερα. Πρόκειται δηλαδή για έναν ατέρμονο φαύλο κύκλο.
Σε κάθε περίπτωση, η αναζήτηση/ λαχτάρα του γλυκού δεν είναι ένα καπρίτσιο. Συχνά συντρέχουν βιολογικοί λόγοι, ακόμα για την υπερκατανάλωση γλυκών ή υδατανθράκων. Για το λόγο αυτό, είναι επιτακτική ανάγκη να καθοριστεί – με τη βοήθεια του διαιτολόγου σας – η αιτία συνεχούς αναζήτησης των γλυκών. Άλλωστε, το να διατυπωθεί σωστά το πρόβλημα είναι η μισή λύση!
Γιώργος Μίλεσης, MSc
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
email: georgemiles9@gmail.com
