Χρειάζεστε οπωσδήποτε μια γεμάτη κούπα καφέ, όταν ξυπνάτε το πρωί, για να αρχίσετε να είστε… λειτουργικοί; Θεωρείτε εαυτόν εθισμένο στον καφέ – και τα ποτά που περιέχουν καφεΐνη; Νεώτερα ερευνητικά δεδομένα υποδεικνύουν ότι ο καφές, σε λογικές ποσότητες, έχει πλήθος ωφέλιμων επιδράσεων στον οργανισμό μας.
Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2
Η μέτρια κατανάλωση καφέ συνδέεται με μειωμένα ποσοστά (μη ινσουλινοεξαρτώμενου) σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Κι ενώ ο μηχανισμός δράσης είναι ακόμη υπό μελέτη, διατυπώνεται η υπόθεση ότι οι αντιοξειδωτικές ουσίες, που βρίσκονται στον καφέ, είναι εν μέρει υπεύθυνες.
Μια μελέτη (1), που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο 2011 στο περιοδικό Journal of Agricultural and Food Chemistry, εντόπισε πως δύο συστατικά του καφέ, το καφεϊκό και το χλωρογενικό οξύ, αναστέλλουν το σχηματισμό ενός αμυλοειδούς πολυπεπτιδίου των παγκρεατικών νησιδίων (misfolded hIAPP) που συνδέεται με την ανάπτυξη του διαβήτη τύπου 2.
Μια γερμανική μελέτη (2) του 2011, που δημοσιεύθηκε στο Journal of Molecular Nutrition & Food Research διαπίστωσε ότι ο σκούρος καβουρδισμένος (dark roasted) καφές ήταν πιο αποτελεσματικός στη βελτίωση της αντιοξειδωτικής δυναμικής των ερυθρών αιμοσφαιρίων σε υγιείς εθελοντές, σε σύγκριση με τον ελαφρά καβουρδισμένο (light roasted) καφέ.
Επιπλέον, φαίνεται τόσο o κανονικός (με καφεΐνη), όσο και ο ντεκαφεϊνέ καφές έχουν ευεργετικές επιπτώσεις στο λιπώδη ιστό και την ομαλή λειτουργία του ήπατος, όπως αναφέρθηκε από τους ερευνητές του Χάρβαρντ, στο Nutrition Journal (3).
Νόσοι Alzheimer’s και Parkinson’s
Η καφεΐνη φαίνεται να παρεμβαίνει στην παραγωγή των μη φυσιολογικών πρωτεϊνών στον εγκέφαλο, που συνήθως συνδέεται με την ανάπτυξη της νόσου του Alzheimer. Σε μελέτες σε ζώα, η καφεΐνη έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να αναστρέψει τη γνωστική δυσλειτουργία και να μειώσει τα επίπεδα των πρωτεϊνών αυτών.
Φιλανδοί ερευνητές ανέφεραν σε άρθρο του Journal of Alzheimer’s Disease ότι η κατανάλωση 3 έως 5 φλιτζανιών καφέ την ημέρα, σε μέση ηλικία, συσχετίστηκε με 65% μειωμένο κίνδυνο άνοιας ή νόσου του Alzheimer, αργότερα στη ζωή (4). Δυο χρόνια μετά, στο ίδιο περιοδικό, δημοσιεύθηκε ότι η μακροχρόνια κατανάλωση καφέ ή τσαγιού συσχετίζεται με μέτρια μειωμένο συντελεστή γνωστικής έκπτωσης μεταξύ των ηλικιωμένων γυναικών (5).
Ευρήματα από διάφορες μελέτες (6) συγκλίνουν στο ότι η κατανάλωση καφέ συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο της νόσου του Parkinson.
Αθλητική απόδοση
Μια μέτρια ποσότητα του καφέ πριν από την άσκηση έχει αποδειχθεί ότι συμβάλει στη βελτίωση των επιδόσεων και της αντοχής. Με άλλα λόγια, μας επιτρέπει να ασκούμαστε πιο έντονα και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ένα άρθρο του 2008, στο περιοδικό Journal of Applied Physiology, Nutrition and Metabolism (7) αναφέρει ότι πρόσληψη καφεΐνης κυμαίνεται μεταξύ 200 mg και 800 mg ανά ημέρα, μεταξύ κάποιων ελίτ Καναδών αθλητών (όταν ένα φλιτζάνι καφέ περιέχει περίπου 130 mg καφεΐνης).
Επιλογή χαμηλών ή μηδέν θερμίδων
Ο καφές είναι μια πολύ πιο λιτή επιλογή, σε σχέση με ένα κομμάτι κέικ ή σοκολάτας. Ειδικά τις πρώτες απογευματινές ώρες, που συνήθως αναζητούμε οτιδήποτε έχει γλυκιά γεύση. Από μόνος του ο καφές – χωρίς ζάχαρη – δεν έχει θερμίδες, ενώ έχει και τη «μαγική» ικανότητα να μας αποσπάει από… το κυνήγι του γλυκού.
Αντιοξειδωτικά
Φαίνεται λοιπόν ότι τα αντιοξειδωτικά στοιχεία του καφέ είναι αρκούντως ευεργετικά για τον οργανισμό μας. Μια μέτρια ποσότητα, 2-3 κούπες καφέ την ημέρα, μας παρέχει όλα τα προαναφερθέντα οφέλη. Να σημειωθεί ότι η μεγαλύτερη κατανάλωση συνοδεύεται από παρενέργειες που αφορούν το κεντρικό νευρικό και το καρδιαγγειακό σύστημα.
Εάν δεν πίνετε καφέ, τα φρούτα και τα λαχανικά παραμένουν η καλύτερη πηγή για αντιοξειδωτικά στοιχεία στη διατροφή σας.
Γιώργος Μίλεσης, MSc
Κλινικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος
georgemiles9@gmail.com; milesis@diatistrofis.gr
Sources
1. Cheng B, Liu X, Gong H, Huang L, Chen H, Zhang X, Li C, Yang M, Ma B, Jiao L, Zheng L, Huang K. Coffee components inhibit amyloid formation of human islet amyloid polypeptide in vitro: possible link between coffee consumption and diabetes mellitus. J Agric Food Chem. 2011 Dec 28;59(24):13147-55. Epub 2011 Nov 21.
2. Kotyczka C, Boettler U, Lang R, Stiebitz H, Bytof G, Lantz I, Hofmann T, Marko D, Somoza V. Dark roast coffee is more effective than light roast coffee in reducing body weight, and in restoring red blood cell vitamin E and glutathione concentrations in healthy volunteers. Mol Nutr Food Res. 2011 Oct; 55(10):1582-6.
3. Wedick NM, Brennan AM, Sun Q, Hu FB, Mantzoros CS, van Dam RM. Effects of caffeinated and decaffeinated coffee on biological risk factors for type 2 diabetes: a randomized controlled trial. Nutr J. 2011 Sep 13; 10:93.
4. Eskelinen MH, Ngandu T, Tuomilehto J, Soininen H, Kivipelto M. Midlife coffee and tea drinking and the risk of late-life dementia: a population-based CAIDE study. J Alzheimers Dis. 2009; 16(1):85-91.
5. Gelber RP, Petrovitch H, Masaki KH, Ross GW, White LR. Coffee intake in midlife and risk of dementia and its neuropathologic correlates. J Alzheimers Dis. 2011; 23(4):607-15.
6. Costa J, Lunet N, Santos C, Santos J, Vaz-Carneiro A. Caffeine exposure and the risk of Parkinson’s disease: a systematic review and meta-analysis of observational studies. J Alzheimers Dis. 2010; 20 Suppl 1:S221-38.
7. Tunnicliffe JM, Erdman KA, Reimer RA, Lun V, Shearer J. Consumption of dietary caffeine and coffee in physically active populations: physiological interactions. Appl Physiol Nutr Metab. 2008 Dec; 33(6):1301-10.
