Το καλοκαίρι έχει ήδη ξεκινήσει και ο υδράργυρος ανεβαίνει συνεχώς. Η σκέψη για μια βουτιά στην παραλία γίνεται εντονότερη. Άλλωστε παραλία και καλοκαίρι είναι 2 έννοιες συνυφασμένες. Όχι για όλους… υπάρχουν μερικοί άνθρωποι που η σκέψη να φορέσουν το μαγιό τους και να πάνε για ένα δροσιστικό μπάνιο είναι βασανιστική. Γιατί αυτό το «σωσσιβιάκι» στην κοιλιά θα φαντάζει τεράστιο…
Η «κοιλίτσα» είναι ένα πρόβλημα που απασχολεί και τα 2 φύλα, αν και στους άντρες είναι συχνότερη. Το κύριο αίτιο είναι το αυξημένο βάρος και ειδικότερα, το αυξημένο λίπος που εντοπίζεται στην κοιλιακή περιοχή. Ο ανθρώπινος οργανισμός αποθηκεύει, κατά βάση, λίπος με 2 διαφορετικούς τρόπους. Έναν φανερό και έναν.. κρυφό. Το λίπος που φαίνεται είναι αυτό που συσσωρεύεται κάτω από το δέρμα μας και ονομάζεται υποδόριο. Τα κύρια σημεία εναπόθεσης είναι οι γοφοί, τα οπίσθια και η κοιλιά. Το λίπος που δεν φαίνεται βρίσκεται εσωτερικά στην κοιλία, στην σπλαχνική περιοχή, και ονομάζεται σπλαχνικό λίπος. Αυτού του είδους το εναποθηκευμένο λίπος βοηθά στην προστασία των οργάνων (συκώτι, πάγκρεας κλπ), αλλά όταν αυξηθεί υπέρμετρα είναι αιτία πολλών δεινών. Το ένα ζήτημα είναι το αισθητικό, όμως δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι το σπλαχνικό λίπος αποτελεί αιτία αυξημένου κινδύνου για ινσουλινοαντίσταση, δυσλιπιδαιμίες, διαβήτη, υπέρταση ακόμα και για ορισμένες μορφές καρκίνου.
Πέρα, όμως από την εναπόθεση λίπους στην περιοχή της κοιλιάς (που αποτελεί και τον κυριότερη αιτία για το «σωσσιβιάκι»), πολλά άτομα βιώνουν μια κατάσταση κατά την οποία αισθάνονται την κοιλιά τους πρησμένη ή/και να φουσκώνει και να ξεφουσκώνει, σε σύντομα χρονικά διαστήματα (ακόμα και κατά την διάρκεια της ίδιας μέρας). Αυτά τα πρηξίματα έχουν να κάνουν τις περισσότερες φορές με εντερικές καταστάσεις (δυσκοιλιότητα, κολίτιδα).
Πώς όμως θα ξεφουσκώσει το «σωσσιβιάκι»; Ο πιο σίγουρος και υγιεινός τρόπος είναι να χάσει βάρος όποιος είναι υπέρβαρος. Χάνοντας βάρος, εφαρμόζοντας τις αρχές της ισορροπημένης μεσογειακής διατροφής και υιοθετώντας έναν πιο δραστήριο τρόπο ζωής, σίγουρα θα δείτε και το «σωσσιβιάκι» σας να ξεφουσκώνει. Όμως δεν είναι όλοι οι άνθρωποι, που έχουν κοιλίτσα, υπέρβαροι. Η ισορροπημένη διατροφή είναι το πιο αποτελεσματικό όπλο για να μειωθεί η κοιλίτσα. Βέβαια δεν υπάρχει κάποια ειδική-μαγική δίαιτα που θα στοχεύει εκλεκτικά στο λίπος της κοιλιάς. Αυτό που έχει φανεί από ορισμένες μελέτες είναι ότι η πρόσληψη φυτικών ινών (διαλυτών) συντελεί στην συσσώρευση λιγότερου σπλαχνικού λίπους. Συγκεκριμένα μια μελέτη έδειξε ότι άτομα που κατανάλωσαν 10 γραμμ. διαλυτών φυτικών ινών και χωρίς να προβούν σε καμιά άλλη αλλαγή στην διατροφή τους, είχαν λιγότερο σπλαχνικό λίπος σε σύγκριση με άτομα που σεν προσλάμβαναν αυτό το ποσό διαλυτών φυτικών ινών (1). Αυτή την ποσότητα διαλυτών φυτικών ινών μπορεί κάποιος να την προσλάβει τρώγοντας 2 μήλα, 1 κούπα όσπρια και μισή κούπα ξηρών καρπών. Άλλες διατροφικές συστάσεις που θα βοηθήσουν να νικηθεί το «σωσσιβιάκι» είναι οι παρακάτω:
Αντιμετωπίστε την δυσκοιλιότητα: η δυσκοιλιότητα είναι ένας από τους λόγους που κάνουν την κοιλιά να φουσκώνει. Η μειωμένη πρόσληψη φυτικών ινών και υγρών μπορεί να προκαλέσει δυσκοιλιότητα. Επομένως φροντίστε να τρώτε τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες όπως λαχανικά, φρούτα, ξηρούς καρπούς, δημητριακά ολικής αλέσεως. και να πίνετε το νεράκι σας… προσοχή όμως..! η αύξηση των φυτικών ινών πρέπει να γίνεται σταδιακά για να προσαρμοστεί το έντερο σας. Σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να νιώσετε ότι θα σκάσετε. Έτσι προσθέστε ένα φρούτο στην μέρα σας για αρχή, μετά από λίγες μέρες αντικαταστήστε το λευκό ψωμί με μαύρο και αργότερα μπορείτε να προσθέσετε και μια σαλάτα στο γεύμα σας, σε περίπτωση που δεν τρώγατε.
Τρώτε μικρά και συχνά γεύματα και μασάτε καλά την τροφή σας: μια από τις κλασσικές οδηγίες των διαιτολόγων.. αλλά απαραίτητη. Με αυτό τον τρόπο πετυχαίνετε με έναν σπάρο δυο τρυγόνια… από την μία ρυθμίζετε πιο αποτελεσματικά την ποσότητα που θα φάτε (άρα δεν θα παχύνετε) από την άλλη βοηθάτε στην ομαλή διαδικασία της πέψης.
Εντοπίστε πιθανές δυσανεξίες: μην παρερμηνευτεί η σύσταση με την βιομηχανία των «τεστ δυσανεξίας» που τα τελευταία χρόνια έχουν εισέλθει ορμητικά στην ζωή μας. Η πιο συχνή (όχι η μόνη) δυσανεξία είναι αυτή στην λακτόζη. Σε περίπτωση που πάσχετε διαπιστωμένα από δυσανεξία, είναι πολύ πιθανό να νιώθετε πρήξιμο στην κοιλιά λόγω αερίων που απελευθερώνονται. Πριν προβείτε σε αυθαίρετους αποκλεισμούς τροφών συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
Έχετε τον νου σας στα αεριούχα αναψυκτικά: πολλοί θεωρούν ότι πίνοντας ένα ανθρακούχο αναψυκτικό θα ανακουφιστούν από το «φούσκωμα» που τους ταλαιπωρεί. Η αλήθεια είναι ότι μάλλον θα το επιδεινώσει. Το ανθρακικό που περιέχουν είναι αέριο και μπορεί να παγιδευτεί στο έντερο προκαλώντας χειρότερο φούσκωμα.. επιπλέον σε πολλά αναψυκτικά χωρίς ζάχαρη, υπάρχουν πρόσθετες τεχνητές γλυκαντικές ύλες που από χημικής άποψης είναι αλκοόλες σακχάρων και προκαλούν δημιουργία αερίων στον εντερικό σωλήνα… δηλαδή φουσκώνουν την κοιλιά σας.
Εισάγετε τα προβατικά στην διατροφή σας: με τον όρο αυτό εννοούμε κάποια ζωντανά βακτήρια που συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του εντέρου. Ένα από τα λειτουργικά οφέλη που δίνουν είναι ότι ανακουφίζουν από το φούσκωμα που νιώθει πολύς κόσμος στο έντερό τους. Βέβαια επειδή υπάρχουν πολλά στελέχη προβιοτικών βακτηρίων καλό είναι να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό για να σας συμβουλέψει ποια στελέχη (και που θα τα βρείτε) συνιστώνται στην περίπτωση σας. Πλέον στο εμπόριο υπάρχει ποικιλία «ζωντανών» γιαουρτιών, δηλαδή γιαούρτια που περιέχουν προβιοτικά.
Ελέγξτε την πρόσληψη του αλκοόλ: το αλκοόλ μπορεί να χαλαρώνει, μπορεί να συμβάλει στην δημιουργία ωραίας ατμόσφαιρας αλλά σε ότι αφορά την κοιλίτσα την κάνει πιο στρογγυλή. Αυτό συμβαίνει γιατί αφενός δίνει πολλές θερμίδες αφετέρου αποτέλεσμα του μεταβολισμού του είναι η παραγωγή και εναπόθεση σπλαχνικού λίπους. Επομένως…. προσοχή στις μπύρες τώρα με το euro!!!
Το άλλο μεγάλο όπλο για την αντιμετώπιση της κοιλίτσας είναι η άσκηση. Στα άτομα που η ζωή τους είναι καθιστική εναποτίθεται περισσότερο σπλαχνικό λίπος κατά την διάρκεια της ζωής τους. Η άσκηση βοηθά στο να περιοριστεί η κοιλίτσα με 2 τρόπους: από την μία, μειώνεται το λίπος (σπαλχνικό και υποδόριο), από την άλλη συντελεί σε καλύτερο μυϊκό τόνο, επομένως σε πιο σφιχτή άρα και λεπτή κοιλίτσα. Στην διαμάχη ποιος τύπος άσκησης είναι καλύτερος ως προς την μείωση του κοιλιακού λίπους μια πρόσφατη έρευνα καταδεικνύει ότι η αερόβια άσκηση πλεονεκτεί, συγκριτικά με την άσκηση αντίστασης (2). Η έρευνα αυτή, συγκεκριμένα, έδειξε ότι άτομα που εφάρμοσαν ένα πρόγραμμα σχετικά έντονης αερόβιας άσκησης (περίπου στο 75% της καρδιακής συχνότητας) 4 φορές την βδομάδα μείωσαν σημαντικά τόσο το σπλαχνικό όσο το υποδόριο λίπος στην περιοχή της κοιλιάς. Τα άτομα που συμμετείχαν σε ένα πρόγραμμα έντονης άσκησης αντίστασης (πάλι για 4 φορές την βδομάδα) βελτίωσαν μόνο το υποδόριο λίπος, και πάλι όμως, όχι στον ίδιο βαθμό με την ομάδα της αερόβιας άσκησης. Το σημαντικότερο μήνυμα όμως είναι ότι η άσκηση, ανεξάρτητα από τον τύπο της, συμβάλει στην υγεία του σώματος καθώς και στην κομψότερη εμφάνιση του.
Τέλος, στην εναπόθεση σπλαχνικού λίπους συντελούν 2 ακόμα παράγοντες από ότι φαίνεται. Ο ένας παράγοντας είναι ο κακός ύπνος. Σε μια μικρή έρευνα φάνηκε ότι τα άτομα που κοιμούνταν πολύ λόγο (λιγότερο από 5 ώρες) ή πάρα πολύ (περισσότερο από 8 ώρες) είχαν περισσότερο σπλαχνικό λίπος σε σύγκριση με τα άτομα που κοιμόνταν 6-7 ώρες το βράδυ. Πρέπει να σημειωθεί, ότι ο σχεδιασμός της έρευνας ήταν τέτοιος που δεν απέκλειε την συμμετοχή και άλλων παραγόντων σε αυτό το αποτέλεσμα. Πάντως σίγουρα και ο κακός ύπνος συμμετείχε στην εναπόθεση λίπους. (3)
Ο δεύτερος παράγοντας είναι το stress. Έχει βρεθεί ότι άτομα που βιώνουν πιο έντονα το stress στην ζωή τους έχουν μεγαλύτερη συσσώρευση σπλαχνικού λίπους, συγκριτικά με άτομο που το stress είναι λιγότερο έντονο. Ο βασικός μηχανισμός αφορά αλλαγές στο ορμονικό προφίλ των ατόμων με εντονότερο stress.
Από ότι φαίνεται μπορεί ο καθένας να … τετραγωνίσει τον κύκλο που έχει στην κοιλιά! Δεν χρειάζεται να σπαταλήσει χρήματα σε μαγικά σκευάσματα, ούτε να δοκιμάσει εξωτικές φόρμουλες άγνωστης προέλευσης. Αυτό που χρειάζεται είναι πιο ποιοτική ζωή, ζωή με υγιεινή διατροφή, που θα χαρακτηρίζεται από μέτρο και ποικιλία, δραστηριότητα, επαρκή ξεκούραση και φίλους που θα μας χαλαρώνουν και δεν θα μας παρασύρουν σε υπερβολές. Για αυτό φορέστε το μαγιό σας και χαρείτε το καλοκαίρι ..δίνει πολλές χαρές και δεν αξίζει να μην το απολαύσετε.. άλλωστε και το «σωσσιβιάκι» είναι καλοκαιρινό αξεσουάρ!
Βασίλης Μπελέκος
Κλινικός Διατολόγος-Διατροφολόγος MSc
mpelekos@diatistrofis.gr
Βιβλιογραφία
1) Hairston KG et al. Lifestyle factors and 5 year abdominal fat accumulation in a minority cohort: the IRAS Family Study. Obesity. 2012 Feb; 20(2): 421-427.
2) Slentz CA et al. Effects of aerobic vs. resistance training on visceral fat stores, liver enzymes and insulin resistance by HOMA in overweight adults from STRRIDE AT/RT. American Journal of Physiology, Endocrinology and Metabolism. 2011 Nov; 301(5): 1033-1039.
3) Hairston KG et al. Sleep duration and 5 year abdominal fat accumulation in a minority cohort: the IRAS Family Study. Sleep. 2010 Mar; 33(3): 289-295.
