Αυτό που έχει συμβεί στους περισσότερους είναι (ασυναίσθητα) να χρησιμοποιούν την διατροφή ως καταφύγιο για να ξεχάσουν τον πόνο τους ή/και να νιώσουν καλύτερα σε περιόδους έντονου άγχους. Σχεδόν όλοι μπορούν να φέρουν στην μνήμη τους σκηνές που μια σοκολάτα τους «παρηγορεί» όταν κάτι τους στενοχωρήσει…από αυτό και μόνο μπορεί κάποιος να συμπεράνει ότι η διάθεσή μας επηρεάζει τις διατροφικές επιλογές, επομένως η διατροφή σχετίζεται με την διάθεση. Μήπως όμως ισχύει και το αντίστροφο; Δηλαδή μήπως και η διατροφή μπορεί να επηρεάσει την διάθεσή μας και το επίπεδο «ενέργειας» μας;

Υπάρχουν πολλά στοιχεία που δείχνουν ότι η απάντηση του παραπάνω ερωτήματος είναι καταφατική. Δηλαδή, φαίνεται πως η διατροφή μπορεί να βελτιώσει την διάθεση καθώς και να συντελέσει στην αύξηση «ενέργειας» που νιώθει κάποιος. Οι μηχανισμοί που η διατροφή το επιτυγχάνει είναι πολύπλοκοι. Συνοπτικά, επηρεάζει την βιοχημεία του εγκεφάλου μας (βελτιώνοντας την διάθεση μας), παρέχει επαρκή ενέργεια για την σωστή λειτουργία του οργανισμού, ρυθμίζει τον μεταβολισμό για την όσο το δυνατό αποδοτικότερη παραγωγή ενέργειας και συντελλεί στην σταθεροποιήση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα. Βεβαίως δεν πρέπει κάποιος να παρασυρθεί σε υπερβολικές προσδοκίες και να θεωρήσει ότι τρώγωντας κάποιο τρόφιμο θα «μεταμορφωθεί» σε υπεράνθρωπο…άλλωστε ο Ποπάι που το κατάφερνε αυτό, τρώγωντας σπανάκι, είναι μοναδικός!

Έτσι εφαρμόζοντας απλές πρακτικές το επίπεδο της διάθεσης και η αίσθηση της «ενέργειας» μπορούν να βελτιωθούν αισθητά!!

Διαλέξτε τους σωστούς υδατάνθρακες: οι υδατάνθρακες είναι από τις πιο παρεξηγημένες κατηγορίες θρεπτικών συστατικών, καθώς έχουν δαιμονοποιηθεί και πολλές «μαγικές δίαιτες» συστήνουν την (σχεδόν) πλήρη εξαφάνιση τους από την διατροφή. Φυσικά αυτό δεν ισχύει, αρκεί να επιλέξουμε τους σωστούς!!! Οι υδατάνθρακες «ανεβάζουν» την διάθεση μας διότι αυξάνουν τα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο, μιας ουσίας (νευροδιαβιβαστής) που βελτιώνει την διάθεση μας. Αυτό το επιτυγχάνουν διότι αυξάνουν τα επίπεδα της τρυπτοφάνης στον εγκέφαλο, ενός αμινοξέος που είναι απαραίτητο για την σύνθεση της «ανεβαστικής» σεροτονίνης. Προσοχή όμως…οι απλοί υδατάνθρακες (π.χ ζάχαρη) θα αυξήσουν απότομα τα επίπεδα του σακχάρου, τα οποία, στην συνέχεια θα πέσουν ταχύτατα με αποτέλεσμα να νιώσετε «πεσμένοι»!! επομένως επιλέξτε τρόφιμα πλούσια σε σύνθετους υδατάνθρακες (φρούτα, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά ολικής αλέσεως) τα οποία περιέχουν πληθώρα θρεπτικών συστατικών, θα αυξήσουν τα επίπεδα σεροτονίνης χωρίς να σας ρίξουν, αφού πέπτονται πιο αργά και έτσι τα επίπεδα του σακχάρου διατηρούνται σταθερά!

Φάτε πρωινό για να έχετε μια καλή μέρα: έχει πάει αργά το μεσημέρι και νιώθετε άδειοι, χωρίς ενέργεια, είστε νευρικοί και δεν μπορείτε να συγκεντρωθείτε για να κάνετε και τις απλούστερες εργασίες σας… αν αυτό σας συμβαίνει τότε ανήκετε στην κατηγορία των ατόμων που δεν τρώνε πρωινό ούτε ενδιάμεσα γεύματα και έτσι μοιραία τα επίπεδα του σακχάρου πέφτουν με αποτέλεσμα να αισθάνεστε χάλια. Για αυτό φροντίστε να βάλετε το πρωινό στην ζωή σας, καθώς και μικρά γευματίδια μέσα στην μέρα. Έρευνες δείχνουν ότι το πρωινό (εκτός της ρύθμισης του βάρους) συντελλεί στην καλύτερη εκπλήρωση πνευματικών εργασιών, στην βελτίωση της μνήμης και σε μια πιο ήρεμη διάθεση.

Το Α και το Ω-3 για την διάθεση σας: τα περίφημα ω-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα είναι κυρίως γνωστά για την προστασία από καρδιαγγειακά νοσήματα. Εκτός από αυτό τον ρόλο, είναι απαραίτητα για την λειτουργία του νευρικού συστήματος και του εγκεφάλου, ενώ φαίνεται πως επηρεάζουν την λειτουργία του εγκεφάλου μέσω νευροδιαβιβαστών. Έτσι μην τρώτε ψάρι μόνο το καλοκαίρι στο παραθαλάσσιο ταβερνάκι. Φροντίστε να τρώτε 2 φορές εβδομαδιαία ψάρια όπως τσιπούρα, σαρδέλα, σολωμός για να προσλαμβάνετε τα τόσο υγιεινά ω-3.

Οι (ξηροί) καρποί της καλής διάθεσης: μπορεί η καλύτερη πηγή ω-3 να είναι τα ψάρια αλλά τα συναντάμε και σε κάποιους ξηρούς καρπούς, όπως τα καρύδια. Οι ξηροί καρποί είναι μια θρεπτικότατη επιλογή, αρκεί να είναι όσο το δυνατόν πιο ακατέργαστοι. Προτιμήστε, λοιπόν, ανάλατα και μη καβουρδισμένα αμύγδαλα, φουντούκια κλπ. Εκτός από πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, περιέχουν και μαγνήσιο ένα μέταλλο απαραίτητο για την παραγωγή ενέργειας από τον οργανισμό.

Διαλέξτε άπαχο κρέας: αυτή είναι μια σύσταση που όλοι την γνωρίζουν. Όλοι έχουν ακούσει ότι το άπαχο κρέας (πουλερικά χωρίς δέρμα, άπαχο χοιρινό και μοσχάρι) είναι προτιμότερο από τα πιο λιπαρά κομμάτια κρέατος, διότι δεν περιέχει τόσα πολλά ανθυγιεινά λιπαρά. Εκτός από το θέμα των λιπαρών το άπαχο κρέας θα εφοδιάσει τον οργανισμό μας με πληθώρα συστατικών που συντελλούν στην καλή διάθεση και διατήρηση υψηλών επιπέδων ενέργειας. Στο άπαχο κρέας περιέχεται τυροσίνη, ένα αμινοξύ που αυξάνει τα επίπεδα 2 ακόμα νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο: της ντοπαμίνης και της νορεπινεφρίνης. Αυτές οι ουσίες αυξάνουν τα επίπεδα συγκέντρωσης και εγρήγορσης. Επίσης το κρέας είναι άριστη πηγή σιδήρου, σε περίπτωση έλλειψης του οποίου, ένα από τα συμπτώματα είναι η κόπωση. Τέλος περιέχει και την σημαντική βιταμίνη Β12, η οποία απαντάται μόνο σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης, και η οποία, εκτός των άλλων, φαίνεται να έχει αντι καταθλιπτική δράση.

Πράσινο, το χρώμα της ελπίδας: και της καλής διάθεσης, θα μπορούσε να συμπληρώσει κάποιος. Τα πράσινα λαχανικά είναι απαραίτητα για την υγεία μας και όχι μόνο. Οι φυτικές ίνες που περιέχουν, εκτός από την βελτίωση της λειτουργίας του εντέρου, την ρύθμιση των λιπιδίων, βοηθούν και στην διατήρηση της ενέργειας και της καλής διάθεσης μέσα στην ημέρα μέσω της ρύθμισης των επιπέδων του σακχάρου. Επίσης είναι πλούσια πηγή φυλλικού οξέος, μιας βιταμίνης που η έλλειψη της συνδέεται με την εμφάνιση κατάθλιψης.

Μην λέτε το νερό νεράκι: η επαρκής πρόσληψη νερού συντελλεί στην καλή λειτουργία του οργανισμού. Όταν κάποιος βρίσκεται σε κατάσταση αφυδάτωσης, ακόμα και ήπιας, οι ρυθμοί σωματικής λειτουργίας πέφτουν και το αίσθημα της κόπωσης και της κακουχίας κάνουν την εμφάνισή τους. Εκτός από το νερό την κατάσταση υδάτωσης θα την βελτιώσουν και τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, λόγω του υψηλότατου ποσού νερού που περιέχουν.

Καφεϊνη για γρήγορη τόνωση: ένας ωραίος καφές είναι ότι πρέπει για να τονωθεί κάποιος κατά την διάρκεια μιας κουραστικής και απαιτητικής καθημερινότητας. Καταρχήν η διαδικασία του να κάτσει κάποιος να απολαύσει έναν καφέ είναι από μόνη της χαλαρωτική και αναζωογονητική. Επιπρόσθετα η καφείνη αποτελεί διεγερτική ουσία που αυξάνει την εγρήγορση και την συγκέντρωση. Προσοχή όμως γιατί υπερβολική πρόσληψη μπορεί να φέρει ανεπιθύμητες παρενέργειες όπως πονοκέφαλο, ζάλη και υπερδιέγερση. Εκτός από τον καφέ, καφεϊνη περιέχεται και στο τσάι και στο κακάο.

Σε καιρούς δύσκολους, όπως οι σημερινοί, που η καθημερινότητα είναι ένας αγώνας δρόμου και που οι υποχρεώσεις «τσακίζουν» την διάθεση η διατροφή αποτελεί ένα σημαντικό σύμμαχο. Σύμμαχο όχι μόνο πρόληψης ασθενειών αλλά και βελτίωσης της ποιότητας ζωής. Σημαντικό στοιχείο της ποιότητας ζωής αποτελεί η ευεξία τόσο η σωματική όσο και η ψυχολογική. Για αυτό ακολουθήστε μια ισορροπημένη διατροφή, κοιμηθείτε επαρκώς και βάλτε λίγο κίνηση στην ζωή σας. Εκτός από καλές αιματολογικές εξετάσεις θα δείτε και ένα πιο πλατύ χαμόγελο να διαγράφεται στο πρόσωπό σας!

 

Βασίλης Μπελέκος

Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc