Μπαίνει στο γραφείο σκυθρωπή, με έκδηλη διστακτικότητα και ανησυχία. Μετά τον τυπικό χαιρετισμό και τις συστάσεις, αφήνει το σώμα της να πέσει στην πολυθρόνα απέναντί μου, σαν να… λιποθυμά. Μου ζητά να μιλάμε στον ενικό για να νιώθει πιο οικεία, πιο άνετα…
Σιγά σιγά, η κουβέντα έρχεται στο υποκείμενο πρόβλημα, στο λόγο που πέρασε το κατώφλι μου αν και, όπως αποδεικνύεται στη συνέχεια, δεν είναι και τόσο σίγουρη για το τι θέλει: βοήθεια, συμπαράσταση, επιτήρηση ή απλά…παρέα;
– «Έχω κάνει ένα εκατομμύριο προσπάθειες να χάσω βάρος, αλλά τα ρημάδια τα κιλά δεν λένε να μ’ αφήσουν», είπε αναστενάζοντας. «Με κουράζει και μόνο η ιδέα ότι θα πρέπει να στερηθώ τα πάντα για ακόμα μια φορά, για να καταλήξω να ξαναπάρω τα κιλά μου, αυτά και άλλα τόσα!».
– «Σίγουρα, οι πολλές προσπάθειες να ρίξουμε το βάρος μας, καταπονούν σημαντικά τον οργανισμό και ενδεχομένως να περιορίζουν την ικανότητα να ανταποκριθεί…στις επιθυμίες μας», απαντώ.
– «…Kαι να πεις ότι δεν προσπαθώ και μόνη μου να το συγκρατήσω. Αλλά είτε παραμένει σταθερό, είτε δεν μειώνεται ούτε με αίτηση!», συμπληρώνει με φανερή πλέον ανυπομονησία.
– «Το να προσπαθείς μόνη σου να χάσεις βάρος, σε επιβαρύνει αντί να σε βοηθήσει. Μη έχοντας ισορροπημένη διατροφή (και άσκηση), χάνεις περισσότερη μυϊκή μάζα από ότι πρέπει, με αποτέλεσμα να μειωθούν οι ενεργειακές σου ανάγκες και να είναι ακόμα πιο δύσκολο να δεις το επιθυμητό αποτέλεσμα. Μήπως λοιπόν, πρέπει να κάνουμε κάτι διαφορετικό, από τις προηγούμενές σου προσπάθειες;», αποκρίθηκα.
– «Δηλαδή, σαν τι να κάνω; Yoga μήπως, για να μην πεινάω;» με διακόπτει επικριτικά. Μετά από λίγο συνεχίζει, «Ναι, τώρα που το σκέφτομαι ίσως, είναι μια λύση!»
Νιώθω ότι υψώνει ένα θεόρατο τείχος προς εμένα. Ένα τείχος που θα πρέπει είτε να σκαρφαλώσω, είτε να…διαρρήξω με κάποιον τρόπο. Πρέπει περάσω στην άλλη πλευρά, πίσω από τα τείχη, για να εγκατασταθεί μεταξύ μας η εμπιστοσύνη, και να μπορούμε να συνεργαστούμε. Μαζεύω τις σκέψεις μου και επιδιώκω να της τραβήξω την προσοχή.
– «Ίσως, αν αυτή τη φορά μάθαινες το πώς να διαχειρίζεσαι το βάρος σου, να ένιωθες πιο σίγουρη και περισσότερο αποφασισμένη, ν’ αλλάξεις κάποια πράγματα στη ζωή σου».
– «Και πως γίνεται αυτό;» απαντά με δυσπιστία. «Αφού κάθε φορά που σταματώ να προσπαθώ, το βάρος μου παίρνει την ανηφόρα!», είπε ξεφυσώντας. «Αλλά και πάλι, δεν είναι και ότι δεν έχω μάθει τι πρέπει να κάνω, μου τα έχουν πει εκατό φορές, τα έχω διαβάσει και στα περιοδικά για την υγιεινή διατροφή και το lifestyle».
– «Αν θεωρείς ότι γνωρίζεις που είναι το πρόβλημα και πώς να το λύσεις, τι είδους βοήθεια χρειάζεσαι από μένα;»,
– «Απλά δεν μπορώ να τα εφαρμόσω: δεν μπορώ να βγάλω το ψωμί, τις πατάτες, τα γλυκά, το παστίτσιο και τα σουβλάκια από τη ζωή μου! Γι’ αυτό νιώθω ότι δεν πρόκειται να βγάλω άκρη!».
– «Δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να βγάλεις από τη διατροφή (και τη ζωή) σου, τρόφιμα στα οποία έχεις αδυναμία. Αντίθετα, πρέπει να προσπαθήσεις να τα ενσωματώσεις, ώστε να μην στερείσαι και να μην το παρακάνεις με την πρώτη ευκαιρία. Πες όμως μου λίγο, τι θεωρείς ότι πρέπει να κάνεις προκειμένου να χάσεις κάποιο βάρος;», τη ρώτησα προσπαθώντας να καταλάβω τι έχει κατά νου.
– «Καταρχήν, να τρώω 1200 θερμίδες την ημέρα, να αποφεύγω τα τρόφιμα που σου είπα, να περπατώ καθημερινά και πολύ, να μην τρώω βραδινό, να σταματήσω να τσιμπολογώ…», κάνει μια μικρή παύση, «Α, και να τρώω περισσότερο κρέας με σαλάτα!».
– «Οι θερμίδες που πρέπει να καταναλώνεις ημερησίως, από πού προκύπτουν;», ρώτησα. «Πως μπορείς να υπολογίσεις πόσες θερμίδες θα πάρεις από το φαγητό σου;».
– «Αα…μα είναι πανεύκολο, με ένα θερμιδομετρητή! Έτσι νομίζω, τουλάχιστον», υποστήριξε χαμογελώντας.
– «Δεν είναι τόσο απλό, ακόμα και τη συνταγή να έχεις, πρέπει να υπολογίσεις με μεγάλη ακρίβεια τις ποσότητες που θα φας, ώστε το πιάτο σου να ανταποκρίνεται θερμιδικά σ’ αυτό που θες. Επιπλέον, όταν συζητάμε για μια τόσο περιορισμένη θερμιδική πρόσληψη, πρέπει πολλά τρόφιμα να καταναλώνονται σε πολύ συγκεκριμένες ποσότητες, για να έχουμε μια σχετικά ισορροπημένη διατροφή. Οπότε, σίγουρα, για να προσλαμβάνεις 1200 θερμίδες την ημέρα, δεν υπάρχει χώρος για τσιμπολόγημα».
– «Ναι, μα εγώ εννοούσα 1200 θερμίδες, χωρίς τα επιπλέον…»
– «Άρα, καταλήγουμε ότι σίγουρα αυτή η ποσότητα φαγητού, δεν μας αρκεί για να κάνουμε δουλειά…»
– «Αν φάω παραπάνω όμως, δεν θα χάσω ποτέ βάρος…», μου απαντά με στόμφο.
– «…Mα αυτό που προσπαθώ να σου αποδείξω, είναι ότι ούτως ή άλλως, προσλαμβάνεις αρκετές παραπάνω θερμίδες από αυτό που πιστεύεις. Για να πειστείς, κράτησέ μου ημερολόγιο τις επόμενες μέρες, για να δούμε (και οι δυο μας) πως λειτουργείς και συμπεριφέρεσαι σε σχέση με το φαγητό».
Συμφωνήσαμε λοιπόν να συναντηθούμε ξανά σε 4-5 ημέρες. Η μόνη υποχρέωση που θα είχε μέχρι την επόμενη συνεδρία ήταν να συμπληρώσει ένα ημερολόγιο κατανάλωσης τροφίμων/ συναισθημάτων, όσο πιο ειλικρινά μπορούσε. Της εξήγησα πως όσο πιο ακριβές ήταν το ημερολόγιο, τόσο περισσότερο θα μπορούσα να τη βοηθήσω, αφού θα είχα ξεκάθαρη – ενδεικτική βέβαια – εικόνα της διατροφικής της συμπεριφοράς. Την αποχαιρέτησα, αφού συμφωνήσαμε για την ημερομηνία της επόμενης συνεδρίας.
***
Όντως μετά από 5 ημέρες, πέρασε ξανά το κατώφλι του γραφείου, λίγο πιο χαμογελαστή αυτή τη φορά. Στις ημέρες που μεσολάβησαν προσπάθησε πάρα πολύ, μπορώ να πω ότι με εντυπωσίασε. Πέραν του ότι φαινόταν ειλικρινέστατη η προσπάθειά της, έπιασε πολύ γρήγορα το νόημα του (αυτό)σχολιασμού και της ενδοσκόπησης. Ξεφυλλίζοντας το ημερολόγιο, επιβεβαίωσα την αρχική μου εκτίμηση: μια πολύ έξυπνη γυναίκα, που όμως υστερεί σε οργάνωση, αλλά και αυτοεκτίμηση. Και αυτά ακριβώς θα γίνουν, στη συνέχεια, τα όπλα της.
– «Συνοψίζοντας, το κυριότερο πρόβλημα είναι το φαγητό που κάνεις μεταξύ των γευμάτων, αυτό που βαφτίζουμε ως τσιμπολόγημα. Αν αθροίσουμε όσα τρως χωρίς να το αντιλαμβάνεσαι, ίσως και να ξεπερνούν σε θερμίδες το φαγητό που καταναλώνεις μεσημέρι και βράδυ», της εξηγώ. «Από τα σχόλιά σου φαίνεται ότι τρως όταν δεν νιώθεις καλά: όταν δηλαδή είσαι κουρασμένη, αγχωμένη, νευριασμένη κτλ. Σημαντικό ρόλο παίζει η έλλειψη ξεκούρασης και ύπνου, αλλά και η απουσία πρωινού γεύματος, που οδηγεί σε άνιση κατανομή της όρεξής σου, κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οπότε, είναι πολύ δύσκολο να ελέγξεις το φαγητό σου».
Έκανα μια μικρή παύση, περιμένοντας να σχολιάσει κάτι. Καταλάβαινα ότι προσπαθεί να…διασταυρώσει την αλήθεια των εκτιμήσεων μου. Συνέχισα, νιώθοντας ότι όσα είπα βρήκαν πιθανότατα στόχο.
– «Με άλλα λόγια, έχεις δίκιο να σου φαίνεται βουνό κάθε προσπάθεια αδυνατίσματος. Στην πραγματικότητα όμως, χρειάζεται απλά να καθορίσουμε με ακρίβεια το πρόβλημα και να δοκιμάσουμε στην εφαρμογή τους διαφορετικές εναλλακτικές λύσεις. Κάποια/ -ες θα μας κάνουν τη διαφορά».
– «Η αλήθεια είναι ότι όντως κάποιες φορές τρώω ασυναίσθητα, χωρίς τελειωμό. Μετά νιώθω τύψεις, τα βάζω με τον εαυτό μου, αλλά μαζεύομαι την επόμενη ημέρα: πολύ νερό, φρούτα, λαχανικά, άντε και κάνα γιαούρτι. Ίσως, τώρα που το σκέφτομαι, να… κόβω κάποιες φορές το βραδινό», συμπληρώνει με απολογητικό ύφος.
– «Δεν σου προσφέρουν τίποτα αυτού του είδους τα ακραία μέτρα, αντίθετα διαιωνίζουν την όποια κακή νοοτροπία και συμπεριφορά προς το φαγητό. Θα αρκούσε να περιόριζες λίγο τις μερίδες σου, τις επόμενες 1-2 ημέρες, κάθε που νιώθεις ότι έχεις υπερβάλλει με το φαγητό σου».
– «Δεν μπορώ να το κάνω αυτό», λέει και σχεδόν πετάγεται από τη θέση της, «δεν μπορώ να αφήσω φαγητό στο πιάτο μου, είναι αμαρτία να πετάς το φαγητό…»
– «Αμαρτία είναι η πλεονεξία, του να σερβίρεις δηλαδή στον εαυτό σου μερίδα (πολύ) μεγαλύτερη από αυτήν που έχεις πραγματικά ανάγκη!», αποκρίνομαι προσέχοντας να μην τη φέρω σε θέση άμυνας. «Άρα, αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να αποκτήσεις ευελιξία στο σερβίρισμά σου, κατανοώντας το τι χρειάζεται να κάνεις κάθε φορά».
Στο υπόλοιπο της ώρας μας, προσπαθήσαμε να διερευνήσουμε από κοινού τους παράγοντες εκείνους που της πυροδοτούν την αναζήτηση του φαγητού. Με τον τρόπο αυτό, φτιάξαμε ένα αρκετά καλό πλαίσιο για να κινηθούμε στις επόμενες συνεδρίες.
Έχοντας προσδιορίσει τα ανοιχτά ζητήματά της, αναζητούσαμε κάθε φορά εναλλακτικές λύσεις προς δοκιμή/ εφαρμογή. Κάποιες «δούλεψαν», κάποιες όχι. Το σίγουρο όμως είναι ότι το φαγητό έγινε σταδιακά ξανά απόλαυση, αντί για ένα κουβάρι λαχτάρας, ενοχής και άγχους.
Γιώργος Μίλεσης, MSc
Κλινικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος
georgemiles9@gmail.com; milesis@diatistrofis.gr