«Αν πιεστώ ψυχολογικά θα το ρίξω στο φαΐ! Και αν ξεκινήσω, δεν θα μπορώ να σταματήσω. Δεν έχει σημασία τι θα φάω, αρκεί να σταματήσω να νιώθω έτσι, χωρίς ελπίδα, αφού τίποτα δεν γίνεται όπως το θέλω ή όπως το φαντάζομαι!»
Αντιδράτε παρορμητικά όταν αναστατώνεστε; Αν ναι, κάτι τέτοιο σας καθιστά πιο επικίνδυνους να ξεσπάσετε στο φαγητό! Τι διαφορά έχει άλλωστε η αυτοτιμωρία με το (αυτό)κανάκεμα; Πόσο εθελοτυφλούμε όταν τα βαπτίζουμε όλα, λιγούρα ή λαιμαργία;
Ο χαρακτήρας κρίνει τις αντιδράσεις μας
Πολλά από το προβλήματά μας, με το φαγητό, που ανακαλύπτουμε στην πορεία διαχείριση βάρους φαίνεται ότι… πατάνε στο χαρακτήρα μας. Πράγμα απόλυτα λογικό, από τη στιγμή που οι αντιδράσεις μας είναι μέρος του ποίοι είμαστε πραγματικά.
Φαίνεται επίσης, ότι ο εσωστρεφής και παρορμητικός άνθρωπος έχει περισσότερες πιθανότητες να δυσκολεύεται να ελέγξει την κατανάλωση φαγητού/ γλυκού, υπό συνθήκες στρες!
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, όσο πιο παρορμητικοί είστε, τόσο πιο πιθανό είναι να καταφύγετε στο φαγητό, όταν βιώνετε αρνητικά συναισθήματα. Ούτως ή άλλως, είναι στη φύση μας να αναζητούμε παρηγοριά στο τέλος μιας κακής μέρας.
Ωστόσο, η έρευνα φανερώνει ότι η αντίδρασή μας σε αρνητικά συναισθήματα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το χαρακτήρα μας. Η αδηφαγία (binge eating), δηλαδή η μη ελεγχόμενη κατανάλωση φαγητού σε σύντομο χρονικό διάστημα, δεν συμβαίνει επειδή είχαμε μια κακή μέρα, αλλά σχετίζεται με το πόσο παρορμητικοί είμαστε!
Οι παρορμητικοί βιώνουν συχνά δύσκολες στιγμές
Οι Klump και συνεργάτες πήραν συνέντευξη από 612 δίδυμες γυναίκες, εκ των οποίων το 14% βίωναν αδηφαγικά/υπερφαγικά επεισόδια (μεγάλη ποσότητα φαγητού, χωρίς απώλεια ελέγχου, ομάδα Α) ή απώλεια ελέγχου επί φαγητού (ακόμα και για μικρή ποσότητα, ομάδα Β).
Βρήκαν ότι οι άνθρωποι αυτοί βίωναν πολύ συχνά «δύσκολες στιγμές» ή είχαν μια τάση να δρουν παρορμητικά όταν ένιωθαν άσχημα, σε σύγκριση με όσες γυναίκες δεν είχαν κάποιο παθολογικό μοτίβο φαγητού. Φαίνεται επίσης πως παρορμητικά αντιδρούν και οι δυο ομάδες, με ή χωρίς απώλεια ελέγχου.
Υπό καθεστώς συναισθηματικού συναγερμού
Παρότι το αίσθημα «συναισθηματικού συναγερμού» ήταν πολύ έντονο και στις δυο ομάδες, φαίνεται ότι διαφορετικοί παράγοντες επηρεάζουν τους δυο αυτούς τύπους προβληματικού φαγητού.
Στην πρώτη περίπτωση, η υπερφαγία μπορεί να αντιπροσωπεύει ροπή στην επίδραση της αυτοανταμοιβής.
Αντίθετα, η σχέση απώλειας ελέγχου και συναισθηματικού συναγερμού είναι πιθανό να αντικατοπτρίζει και την αδυναμία (συμπεριφορικού) ελέγχου επί του φαγητού, για την ομάδα Β.
Να λύσουμε το πρόβλημα, όχι να ανακουφίσουμε το σύμπτωμα
Στόχος λοιπόν, θα πρέπει να είναι η αντιμετώπιση/θεραπεία της υποβόσκουσας ροπής στην αναζήτηση φαγητού προς ανακούφιση και όχι η (αυτό)τιμωρία για την αδυναμία αυτοσυγκράτησης.
Με άλλα λόγια, δεν φταίμε για τη στιγμή απώλειας ελέγχου, αλλά για την έλλειψη προετοιμασίας και εκπαίδευσης, ώστε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα και όχι το σύμπτωμα.
Βιβλιογραφία (Reference)
Sarah E. Racine, S. Alexandra Burt, Pamela K. Keel, Cheryl L. Sisk, Michael C. Neale, Steven Boker, Kelly L. Klump. Examining associations between negative urgency and key components of objective binge episodes. International Journal of Eating Disorders, 2015; DOI: 10.1002/eat.22412
