Και τι δεν έχεις ακούσει: για κρέμες, peelings, massage, συμπληρώματα, βιταμίνες, αντιοξειδωτικά σκευάσματα. Πόσα από αυτά μπορούν πραγματικά – και το κυριότερο αποδεδειγμένα – να σε προστατέψουν από το άγγιγμα του χρόνου; Η απάντηση, αν υπάρξει ποτέ τέτοια, αναζητείται σε επίπεδο βιοχημείας κυττάρου, αυτή τη στιγμή. Και είναι λογικό, αν δεν μάθουμε τι φταίει και το κύτταρο διεκπεραιώνει όλο και λιγότερες εργασίες, δεν θα βρούμε πως θα κρατήσουμε το σώμα ολόκληρο σε καλή κατάσταση.
Η επιστημονική αναζήτηση λοιπόν του μυστικού της νιότης, φαίνεται να περνά από το σύστημα διαχείρισης και παραγωγής ενέργειας στο σώμα μας.
Αυτό είναι το κλειδί της αντιγήρανσης!
Για λόγους που δεν γνωρίζουμε ακόμα, η ικανότητα του κυττάρου να παράγει ενέργεια μειώνεται όσο μεγαλώνουμε, οδηγώντας την επιστημονική κοινότητα να αναζητά το κλειδί της διαδικασίας γήρανσης στην μείωση αποτελεσματικότητας της αλυσίδας ενεργειακής παραγωγής.
Η πόρτα όμως δεν ανοίγει τόσο εύκολα…
Όσο λοιπόν μεγαλώνουμε το σώμα χάνει την ικανότητά του να παράγει NAD (Νικοτιναμιδο-αδενινο-δινουκλεοτίδιο), ένα καίριο στοιχείο του μηχανισμού παραγωγής ενέργειας. Έρευνες υποδεικνύουν ότι τα επίπεδα του NAD μειώνονται σε πολλούς διαφορετικούς ιστούς, με την πάροδο του χρόνου (1).
Από τη στιγμή όμως που αποδείχθηκε ότι η άμεση χορήγηση NAD δεν είναι αποτελεσματική, αναζητήθηκε μια έμμεση οδός για να αυξήσουμε τα επίπεδά του (2).
Βρήκαμε «παραθυράκι»;
Για το λόγο αυτό, οι Mills et al., στο Washington University School of Medicine του St. Louis, έψαξαν ένα βήμα νωρίτερα στην αλυσίδα παραγωγής ενέργειας, χορηγώντας ΝΜΝ (νικοτιναμιδο-μονονουκλεοτίδιο) σε ποντικούς (3). Να σημειωθεί ότι τα ανθρώπινα κύτταρα ακολουθούν την ίδια διαδικασία παραγωγής ενέργειας με τα αντίστοιχα των ποντικών.
Η μελέτη φανερώνει όταν το NMN διαλυθεί σε πόσιμο νερό, εμφανίζεται στην κυκλοφορία του αίματος σε λιγότερο από τρία λεπτά. Το σημαντικότερο όμως είναι το NMN μετατρέπεται όντως σε NAD σε πολλούς ιστούς, άρα είναι αποτελεσματικό.
Δίνοντας λοιπόν NMN στα υγιή ποντίκια είδαν βελτίωση στο μηχανισμό παραγωγής ενέργειας και μειώθηκαν τυπικά σημάδια της γήρανσης, όπως είναι η σταδιακή αύξηση βάρους, η μείωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και η μειωμένη φυσική δραστηριότητα. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στις 27 Οκτωβρίου στο περιοδικό Cell Metabolism.
Που μπορεί να βοηθήσει;
Το εντυπωσιακότερο εύρημα, πέραν από τις πολλαπλές ευεργετικές δράσεις, είναι ότι το NMN βοήθησε μόνο τα μεγαλύτερα σε ηλικία ποντίκια (3)! Η χορήγηση συμπληρώματος ΝΜΝ φάνηκε να ευεργετεί τους σκελετικούς μύες, την ηπατική λειτουργία, την οστική πυκνότητα, την οφθαλμική λειτουργία, την ευαισθησία στην ινσουλίνη, την ανοσολογική λειτουργία, το σωματικό βάρος και τα επίπεδα ενέργειας για εκτέλεση άσκησης.
Ειδικότερα, φαίνεται να βελτιώνει τη λειτουργία των μιτοχονδρίων (που συνιστούν τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας) στους σκελετικούς μύες, ενώ – σε συνέργεια με περισσότερη άσκηση – αυξάνει τη μεταβολική δραστηριότητα του σώματος ώστε να μην αυξάνεται γρήγορα το βάρος, ακόμα και με περισσότερο φαγητό.
Επιπλέον, βρέθηκε ότι η χορήγηση NMN βελτιώνει τη λειτουργία του οφθαλμικού αμφιβληστροειδούς και αυξάνει την παραγωγή δακρύων, που μειώνεται σημαντικά με το γήρας (3).
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι το ΝΜΝ βελτίωσε σημαντικά την ευαισθησία στην ινσουλίνη στα ηλικιωμένα ποντίκια, ακόμα και όταν έγινε προσαρμογή προς τις διαφορές σωματικού βάρους (3). Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι αδυναμία παραγωγής NAD στο λιπώδη ιστό (μόνο) συνεπάγεται αυξημένη αντίσταση στις δράσεις της ινσουλίνης (4). Η χορήγηση ΝΜΝ φαίνεται να αναιρεί αυτή τη μεταβολική δυσλειτουργία.
Τη στιγμή που διαβάζεις αυτές τις γραμμές, δοκιμάζεται και σε ανθρώπους
Ο Imai συνεργάζεται με την παρούσα ερευνητική ομάδα σε μια κλινική μελέτη, ώστε να δοκιμαστεί η ασφάλεια του NMN σε υγιείς ανθρώπους. Η πρώτη φάση της μελέτης ξεκίνησε φέτος στο Keio University School of Medicine του Tokyo.
Μπορώ να το προσλάβω φυσικά, από τρόφιμα;
Μπορεί μεν το ΝΜΝ να μην διατίθεται σε εμπορικό συμπλήρωμα, αλλά μπορούμε να το προσλάβουμε φυσικά, από τρόφιμα. Συγκεκριμένα, μπορούμε να το πάρουμε από το μπρόκολο, το λάχανο, το αγγούρι, το edamame και το αβοκάντο.
Να το δούμε βέβαια και στην πράξη…
Μένει ωστόσο να αποδειχθεί από την κλινική μελέτη, που διεξάγεται στο Tokyo, η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα της χορήγησης συμπληρώματος ΝΜΝ σε ανθρώπους. Επιπλέον, ενδιαφέρον έχει η όποια προτεινόμενη συχνότητα (και ποσότητα) κατανάλωσης αντίστοιχων τροφίμων προκύψει από τα αποτελέσματα της μελέτης. Δεν συμβαίνει άλλωστε συχνά, μια μη φαρμακευτική δοκιμή να είναι τόσο υποσχόμενη.
Γιώργος Μίλεσης MSc
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
References
1. Yoshino J, Mills KF, Yoon MJ, and S Imai. Nicotinamide Mononucleotide, a Key NAD+ Intermediate, Treats the Pathophysiology of Diet- and Age-Induced Diabetes in Mice. Cell Metabolism, October 2011; 14 (4):528–36
2. Imai S and J Yoshino. The importance of NAMPT/NAD/SIRT1 in the systemic regulation of metabolism and ageing (review article). Diabetes, Obesity and Metabolism 2013; 15 (Suppl. 3): 26– 33
3. Mills KF, et al. Long-Term Administration of Nicotinamide Mononucleotide Mitigates Age-Associated Physiological Decline in Mice. Cell Metabolism, October 2016; DOI: 10.1016/j.cmet.2016.09.013
4. Stromsdorfer KL, Yamaguchi S, Yoon MJ, Moseley AC, Franczyk MP, Kelly SC, Qi N, Imai S, and J Yoshino. NAMPT-Mediated NAD+ Biosynthesis in Adipocytes Regulates Adipose Tissue Function and Multi-organ Insulin Sensitivity in Mice. Cells Reports, August 2016; 16 (7): 1851-60
