Δύο Κυριακές πριν, είχαμε επισκεφτεί την οικογένεια της βαφτισιμιάς μου για μεσημεριανό φαγητό. Όλοι μας λοιπόν απολαύσαμε ένα υπέροχο γεύμα από σουφλέ λαχανικών, λίγο τυρί και σαλάτα με λάχανο και καρότο, ενώ η 8χρονη Αννούλα έφαγε μπριζόλα και πατάτες τηγανητές, με λίγο τυρί και ψωμί. Η πρόφαση για το διαφορετικό πιάτο αναμενόμενη: Δεν της αρέσει το κουνουπίδι και ο αρακάς…Φυσικά δεν άγγιξε ούτε τη σαλάτα. Αναπόφευκτα -και μάλλον λόγω της δικιάς μου παρουσίας- η μητέρα της ξεκίνησε τη συζήτηση γύρω από αυτό το δύσκολο (για όλους) θέμα και, πριν προλάβω να ελέγξω την κατάσταση, η ιστορία κατέληξε σε ένα μικρό τσακωμό μεταξύ μαμάς και κόρης, όπως άλλωστε συμβαίνει συχνά.
Δυστυχώς, η πλειοψηφία των παιδιών της ηλικίας της πιστεύει πως «απεχθάνεται» τα όσπρια, πολλά φρούτα και τα περισσότερα λαχανικά και αρνείται να τα δοκιμάσει. Η μικρή Άννα δε, απαιτεί συνήθως από τη μητέρα της να της φτιάξει μπριζόλα και πατάτες τηγανητές ή μακαρόνια με κέτσαπ, διαφορετικά μένει νηστική όλη μέρα. Μάλιστα, το παραπάνω δεν είναι μεμονωμένο γεγονός ή μια απλή υπόθεση, μιας και οι έρευνες δείχνουν ότι πολλά παιδιά σχολικής ηλικίας προσλαμβάνουν λιγότερα φρούτα και λαχανικά από όσα πρέπει, τη στιγμή που αυτά θα έπρεπε να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του ημερήσιου παιδικού διαιτολογίου. Έτσι, μόλις σηκωθήκαμε από το τραπέζι και περάσαμε στο σαλόνι για καφέ (και αφού η μικρή πήγε για διάβασμα) έπρεπε να βοηθήσω την κατάσταση, συμβουλεύοντας την «παθούσα» μαμά:
1-ον: Δεν τσακωνόμαστε για αυτό το θέμα στο τραπέζι, πολύ απλά γιατί στο μυαλό του παιδιού θα προστεθεί άλλη μια δυσάρεστη εμπειρία σχετική με το φαγητό αυτό. Αντιθέτως με την πρώτη ευκαιρία απομακρύνουμε από το πιάτο του το «ένοχο» λαχανικό (ενδεικτικά το τρώμε εμείς για να δώσουμε το καλό παράδειγμα) ώστε να μη χαλάσει η ατμόσφαιρά και το ειδυλλιακό περιβάλλον του οικογενειακού γεύματος. Έτσι αμέσως πήρα εγώ το μερίδιο σε σαλάτα της μικρής Άννας και το έβαλα στο δικό μου πιάτο, σχολιάζοντας ότι εγώ λατρεύω το λάχανο με το καρότο γιατί είναι χρωματιστά, τραγανά, δροσερά και γεμάτα βιταμίνες!
2-ον: Άρα, ένα πρώτο και καλό βήμα είναι η κατανάλωση του φαγητού-τροφίμου τους υπολοίπους, ίσως και κάποια θετικά σχόλια για τη γεύση του, έτσι ώστε να δοθεί η ευκαιρία στο μικρό-ή να το μιμηθεί, ή έστω να το ξανασκεφτεί, κάτι που παρατήρησα στα μάτια και τη γκριμάτσα της μικρής βαφτισιμιάς μου.
3-ον: Από τη στιγμή που υπάρχει η γευστική άγνοια, αν δεν είχε αναφερθεί το κουνουπίδι, το καρότο, ο αρακάς και η αγκινάρα ως συστατικά του σουφλέ, θα το έτρωγε η Αννούλα ή όχι; Αν κιόλας ανάμεσα από αυτά τα λαχανικά βάζαμε έξτρα τυρί, ίσως και πατάτες; Το πιο πιθανό είναι τελικά να το κατανάλωνε μιας και η γεύση του εδέσματος αυτού προσεγγίζει πολύ αυτή των αμυλούχων τροφίμων, εν γένει. Έχει αποδειχθεί πως όταν τα λαχανικά είναι «κρυμμένα» στα φαγητά, τα παιδιά συνηθίζουν στη γεύση τους. Λόγου χάριν, μπορούμε να τρίψουμε ή και να λιώσουμε κολοκυθάκι, μελιτζάνα, τομάτα και πιπεριές μέσα φαγητά όπως οι σούπες, τα βραστά, οι σάλτσες για τα μακαρόνια, οι σπιτικές πίτες κτλ. Και αν του αρέσει του μικρού μας φίλου τόσο πολύ η γεύση, τότε του εκμυστηρευόμαστε και τα «κρυφά» συστατικά του.
4-ον: Η επόμενη τακτική έχει να κάνει με τη συμμετοχή του παιδιού στη διαδικασία της μαγειρικής του φαγητού, με τρόπο παραγωγικό. Εάν δηλαδή η Αννούλα που δεν τρώει αρακά έπαιζε τις μικρές μπαλίτσες με τα χεράκια της κατά την προετοιμασία του σουφλέ, θα φάει και πιο εύκολα ένα πιάτο αρακά ως λαδερό φαγητό. Επίσης πρότεινα να ψωνίσει μαζί με τη μαμά λαχανικά και φρούτα από το σούπερ μάρκετ, ή δοκιμάσουν μαζί να μαζέψουν χόρτα και να κάνουν ένα πικ-νικ στην εξοχή για να δουν από κοντά τα δέντρα και τα φυτά που παράγουν τους πολύτιμους καρπούς τους. Όλα αυτά βοηθούν στη διαμόρφωση νέων και σωστών πεποιθήσεων για τα λαχανικά, τα όσπρια και κυρίως τα φρούτα.
5-ον: Βέβαια στην περίπτωση του σουφλέ, το βασικό πρόβλημα είναι η χαρακτηριστική δυσοσμία που εκλύει το κουνουπίδι κατά το μαγείρεμα του, όπως άλλωστε και πολλά άλλα λαχανικά (π.χ. μπρόκολο) και όσπρια (π.χ. φασολάδα). Αλήθεια, τα παιδιά απεχθάνονται οτιδήποτε έχει πολύ έντονη μυρωδιά ή και γεύση και συνήθως η επιλογή αυτή τα ακολουθεί για πάντα. Άρα σε αυτήν την περίπτωση κακώς έμπαινε η Αννούλα στην κουζίνα και δημιουργούσε θέμα με τη «βρώμα» που υπήρχε…
6-ον: Ακόμα είναι πολύ πιθανό ένα λαχανικό που δεν αρέσει στο παιδί μαγειρεμένο, να του αρέσει ωμό και αντίστροφα. Με λίγα λόγια η μικρή βαφτισιμιά μου τρώει ωμό καρότο, όχι όμως μπερδεμένο με λάχανο που «δεν της αρέσει». Έτσι θα πρέπει να προσφερθεί ωμό καρότο, ίσως με ένα κεσεδάκι σάλτσας από γιαούρτι ώστε το παιδί να μασουλάει αμέριμνα σαν το Μπάγκς Μπάνι και έτσι να ενθουσιαστεί από τους χαρακτηριστικούς ήχους που παράγει αυτό στον ουρανίσκο. Ιδιαίτερα ωφέλιμο θα ήταν να πειραματιστεί με κάτι τέτοιο όταν ταυτόχρονα ασχολείται και με κάτι άλλο που του αρέσει, π.χ. με τον υπολογιστή. Ακολούθως, προσθέτουμε νέες γεύσεις και σε άλλα φαγητά, π.χ. μαρούλι και αγγούρι σε ένα τοστ, φρέσκια τομάτα σε μια ομελέτα κ.α. Το τελευταίο βήμα είναι η δοκιμή με ένα φαγητό της «μαύρης λίστας» (π.χ. αρακάς) μαγειρεμένο με μια νέα συνταγή, ίσως και με ένα θελκτικό τρόφιμο (π.χ. αρακάς με κοτόπουλο και σάλτσα).
7-ον: Δηλαδή, μεγάλο ρόλο στην επιτυχία της απόπειρας παίζει ο τρόπος που παρουσιάζεται το φαγητό, το φρούτο ή το λαχανικό και ο συνδυασμός γεύσεων στο πιάτο. Δοκιμάστε πολύχρωμα φρούτα και λαχανικά, σερβίτσια με έντονα χρώματα, ζωγραφιές στο πιάτο με κομμένα φρούτα (π.χ. καραβάκια, παιδάκια, φατσούλες κ.α.). Και πράγματι, η Αννούλα λίγο αργότερα προς μεγάλη έκπληξη της μαμάς έφαγε ένα κομμάτι μήλο (που δεν έτρωγε ποτέ) όταν στο πιάτο της έφτιαξα με τη βοήθεια της κανέλλας και του μελιού ένα όμορφο τοπίο με φεγγαράκι, δεντράκια, γρασίδι και ζωάκια…Να είστε σίγουροι ότι στην επόμενη ζωγραφιά, θα φάει και λίγο παραπάνω!
8-ον: Αφού λοιπόν τα καταφέραμε σιγά σιγά να τρώμε και φρούτα, αυτά από εδώ και πέρα θα πρέπει να βρίσκονται σε εμφανή σημεία και να είναι εύκολα προσβάσιμα από την λιλιπούτεια Αννούλα, γιατί διαφορετικά θα θυμηθεί ότι στο ντουλάπι ψηλά στην κουζίνα έχει σοκολατάκια και καραμέλες και θα επιχειρήσει να τα φτάσει. Το ίδιο ισχύει πάντα και κατά τη διάρκεια του κύριου γεύματος. Θα πρέπει να υπάρχουν λαχανικά (εποχής) στο τραπέζι!
9-ον: Την ίδια λογική θα πρέπει να ακολουθούμε και με τα φρούτα. Πέρα από τη διαθεσιμότητα τους, απαιτούνται τεχνάσματα. Αν βαρεθεί λοιπόν η μικρή μας Άννα τις «ζωγραφιές» στο πιάτο, προχωράμε σε κομπόστες κομμένες σε μικρά σχέδια με οδοντογλυφίδες, ή σε φρουτόκρεμες με λίγη κρέμα αραβοσίτου, χυμούς φρέσκων φρούτων και πάει λέγοντας…
10-oν: Φροντίζουμε πάντα να επιβραβεύουμε το μικρό μας συνήθως με αυτοκόλλητα, ζωγραφιές κτλ) για αυτά τα νέα, μικρά αλλά σημαντικά βήματα, ώστε να αντιλαμβάνεται ότι κάνει κάτι καλό.
11-ον: Να θυμάστε πως η διακριτική και πολυμήχανη επιμονή είναι το κλειδί της επιτυχίας. Μαζί της θα χρειαστεί και υπομονή –μεγάλη αρετή- αφού φαίνεται ότι μετά από πολλές προσπάθειες, (μέχρι και 10!) έρχεται σιγά σιγά το αποτέλεσμα…αρκεί να υπάρχει όρεξη, ενδιαφέρον και σύστημα. Όλα τα άλλα έπονται.
Τελειώνοντας την επίσκεψη και κατά το ξεπροβόδισμα μας, η Άννα μου είπε πως θα ζωγραφίσει στο πιάτο τη μαμά της, εμένα και τον εαυτό της στην εξοχή. Να ένα μικρό βήμα ακόμα! Αλήθεια εσείς τι λέτε; Άξιζε η όλη φασαρία;
Δημήτριος Πέτσιος Msc
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος