Είναι κοινή αντίληψη πως όσοι πίνουν μπύρα, εμφανίζουν την εικόνα συσσώρευσης κοιλιακού/σπλαχνικού λίπους ειδικά οι άντρες όσο μεγαλώνουν. Αλλά πάλι, δεν έχουν όλοι όσοι πίνουν μπύρα, αυτή την εικόνα.
Φταίει λοιπόν η μπύρα για το μπυροκοίλι; Και αν όντως ισχύει, πόσα καφάσια μπύρας χρειάζονται για να αρχίσει να φουσκώνει η κοιλιά; Η απάντηση δεν είναι απλή, αφού το ζήτημα είναι πολυπαραγοντικό.
Τι προκαλεί τη μπυροκοιλιά;
Δεν είναι απαραίτητα η μπύρα, αλλά η υψηλή ενεργειακή πρόσληψη (σ.σ. θερμίδες) που προκαλεί σταδιακά την αύξηση της περιφέρειας μέσης, ώστε τελικά να προεξέχει η κοιλιά. Οι παραπάνω θερμίδες, από όποια πηγή κι αν προέρχονται (σ.σ. αλκοόλ, σακχαρούχα ηδύποτα, μεγάλες μερίδες φαγητού, γλυκά κ.α.) μπορεί να αυξήσουν το λίπος της κοιλιάς.
Γιατί πάει το λίπος στην κοιλιά;
Η κατεύθυνση συσσώρευσης λίπους στο σώμα μας καθορίζεται από το φύλο, την ηλικία και τις ορμόνες. Οι άντρες τείνουν να αποθηκεύουν λίπος στην κοιλιά, ήδη από την εφηβεία, ενώ οι γυναίκες «κάνουν κοιλιά» στην εμμηνόπαυση. Ούτως η άλλως, όσο μειώνονται οι ορμόνες με την ηλικία, τείνουμε να αποθηκεύουμε λίπος στην κοιλιακή χώρα. Μελέτες υποδεικνύουν ότι οι καπνιστές αποθηκεύουν επίσης περισσότερο σπλαχνικό λίπος (1).
Και τι σχέση έχει η μπύρα με το σωματικό λίπος;
Αποδεικνύεται ότι το ζήτημα μας δεν είναι η μπύρα, αλλά όλα τα αλκοολούχα ποτά (2). Για να κατανοήσετε καλύτερα, ας ρίξουμε μια ματιά στην τύχη του αλκοόλ ή αιθανόλης (κατά τη βιοχημεία) στο σώμα μας (σχήμα 1). Η αιθανόλη εισέρχεται στο ηπατικό κύτταρο από την πυλαία κυκλοφορία του αίματος και μεταβολίζεται προς οξικό οξύ (acetate), μεταξύ άλλων. To τελευταίο, είτε επιστρέφει στην κυκλοφορία του αίματος είτε σχηματίζει τριγλυκερίδια (σ.σ. η μορφή με την οποία αποθηκεύουμε λίπος).
Με απλά λόγια, δεν αποβάλλουμε (από ούρα, κόπρανα κλπ) το αλκοόλ από το σώμα μας, το αποθηκεύουμε ή το «καίμε». Μάλιστα μελέτη υποστηρίζει ότι τα αλκοολούχα ποτά αυξάνουν τις πιθανότητες συσσώρευσης σπλαχνικού λίπους επειδή το ήπαρ δίνει προτεραιότητα στην «καύση» της αιθανόλης σε σχέση με το μεταβολισμό του λίπους. Αυτό επιτρέπει στο σώμα να αποθηκεύει περισσότερο λίπος σε μια διαδικασία που είναι γνωστή ως fat sparing (3).
Μπύρα εναντίον whiskey
Εφόσον λοιπόν μιλάμε για το αλκοόλ/αιθανόλη, ανεξαρτήτως πηγής, γιατί τα βάζουμε με την μπύρα; Μας φταίει η μπύρα επειδή είναι εύκολο να υπερβάλουμε με την ποσότητα του αλκοόλ.
Βέβαια, είναι πολύ πιο δύσκολο να διαχειριστείς τα σκληρά ποτά, με περιεκτικότητα σε αλκοόλ άνω του 35%, καθώς η ποσότητα αιθανόλης ανά ποτό είναι τεράστια σε σχέση με το 5% της μπύρας. Γι’ αυτό άλλωστε η μερίδα αλκοόλ είναι 300 ml για την μπύρα και 45ml (σ.σ. ένα σφηνάκι) για τα σκληρά ποτά!
«Σκέτο, χωρίς μεζέ;»
Ας δούμε μαζί ένα απλό παράδειγμα χρήσης αλκοόλ, για να καταλάβετε πως την… πατάμε. Μια τυπική μπύρα (300 ml) αποδίδει 150 θερμίδες, οπότε αν καταναλώσουμε 3-4 στην παραλία ή στο μπαρ, έχουμε ήδη ένα σημαντικό ενεργειακό πλεόνασμα χωρίς να έχουμε «βάλει μπουκιά» στο στόμα μας.
Αν συνυπολογίσουμε επίσης ότι το αλκοόλ αυξάνει την όρεξη, καθώς προκαλεί (σ.σ. πολύ επικίνδυνη σε διαβητικούς) υπογλυκαιμία – όπως φαίνεται στο σχήμα 1 – η βόλτα για «βρώμικο» μετά το μπαρ είναι δεδομένη. Είτε είναι pizza, hotdog, σουβλάκια, burger ή σάντουιτς, είναι προφανές ότι δεν συζητάμε μόνο για το αλκοόλ.
Και για να μην ξεχνιόμαστε, θα πρέπει να συμπεριλάβουμε στο κάδρο και την αγαπημένη πρακτική του μεζέ για μπύρα-ούζο-τσίπουρο, με τα τηγανητά να έχουν τον ρόλο πρωταγωνιστή.
«Μήπως το παράκανες στο φαί;»
Αν λοιπόν δεν πίνετε μεγάλες ποσότητες αλκοόλ συστηματικά, άνω των 7 μερίδων την εβδομάδα, πιθανότατα δεν φταίει το αλκοόλ για την κοιλιά που… μεγάλωσε, αλλά το παραπάνω φαγητό, τα γλυκά και η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας. Δεν φταίει η μπύρα, ίσως είναι η μόνη αλκοολούχα εναλλακτική – μαζί με το κρασί – αν καταναλώνετε ποσότητα αλκοόλ.
Κι όλα αυτά, χωρίς να συνυπολογίσουμε ότι η σημαντική κατανάλωση αλκοόλ σχετίζεται με αύξηση βάρους (4), ηπατική διήθηση και κίρρωση (5), απορρύθμιση της αρτηριακής πίεσης (6) και του σακχάρου (7) στο αίμα.
Βιβλιογραφία (References)
- Després JP, and I Lemieux. Abdominal obesity and metabolic syndrome Nature 2006 Dec; 444, (14): 881-7
- Bobak M, Skodova Z, Marmot M. Beer and obesity: a cross-sectional study. Eur J Clin Nutr. 2003 Oct; 57(10):1250-3.
- Sonko BJ, Prentice AM, Murgatroyd PR, Goldberg GR, van de Ven ML, Coward WA. Effect of alcohol on postmeal fat storage Am J Clin Nutr. 1994 Mar; 59(3):619-25.
- Wannamethee SG, Field AE, Colditz GA, Rimm EB. Alcohol intake and 8-year weight gain in women: a prospective study. Obes Res. 2004 Sep; 12(9):1386-96.
- Barrio E, Tomé S, Rodríguez I, Gude F, Sánchez-Leira J, Pérez-Becerra E, González-Quintela A. Liver disease in heavy drinkers with and without alcohol withdrawal syndrome. Alcohol Clin Exp Res. 2004 Jan;28(1):131-6.
- Puddey IB, Beilin LJ. Alcohol is bad for blood pressure. Clin Exp Pharmacol Physiol. 2006 Sep; 33(9):847-52.
- Steiner JL, Crowell KT, Lang CH. Impact of Alcohol on Glycemic Control and Insulin Action. Biomolecules. 2015 Sep 29;5(4):2223-46.
