Παρόλο που από το 1991 και κάθε χρόνο στις 14 Νοεμβρίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Σακχαρώδους Διαβήτη με σκοπό να ενημερώσει τον κόσμο για τα αίτια, τις επιπλοκές και τους τρόπους πρόληψης και θεραπείας που σχετίζονται με την ασθένεια αυτή, η συχνότητα εμφάνισης του διαβήτη αυξάνεται ανησυχητικά παγκοσμίως. Ήδη στην Ελλάδα εκτιμάται ότι το 8% του πλυθησμού πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη. Η επιλογή της ημερομηνίας έγινε από την ημερομηνία γενεθλίων του Frederick Banting ο οποίος μαζί με τον Charles Best ήταν οι εμπνευστές της ιδέας που οδήγησε στην ανακάλυψη της ινσουλίνης τον Οκτώβριο του 1921.
Μια γρήγορη ματιά στους παρακάτω αριθμούς είναι αρκετή για να συνειδητοποιήσουμε το μέγεθος του προβλήματος. Σε όλο τον κόσμο, υπάρχουν σήμερα σχεδόν 250 εκατομμύρια διαβητικοί ενώ μέσα σε 20 χρόνια ο αριθμός αυτός αναμένεται να φτάσει τα 380 εκατομμύρια! Η αύξηση είναι ραγδαία και ο διαβήτης αποτελεί πλέον μια παγκόσμια επιδημία υπομονομεύοντας όχι μόνο τη διαβίωση αλλά και την ίδια τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων καθώς και παιδιών και εφήβων που φαίνεται να αντιμετωπίζουν την ίδια απειλή.
Τι είναι όμως ο διαβήτης; Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία χρόνια ασθένεια που προκαλείται από κληρονομική ή/ και επίκτητη ανεπάρκεια στην παραγωγή της ινσουλίνης από το πάγκρεας ή από τη μη αποτελεσματική χρήση της παραγόμενης ινσουλίνης από το σώμα. Αυτή η ανεπάρκεια έχει σαν αποτέλεσμα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Διακρίνονται 2 βασικοί τύποι διαβήτη:
• ο διαβήτης τύπου 1 όπου το πάγκρεας παράγει πολύ λίγη ή καθόλου ινσουλίνη, είναι ο συχνότερος τύπος σε παιδιά και νεαρούς ενήλικες και απαιτείται χορήγηση ινσουλίνης εξωγενώς για την επιβίωση.
• ο διαβήτης τύπου 2 που προκύπτει από την ανικανότητα του σώματος να απαντά κατάλληλα στη δράση της παραγόμενης από το πάγκρεας ινσουλίνης. Αυτός ο τύπος ευθύνεται για περισσότερα από 90% των περιστατικών διαβήτη παγκοσμίως και αντιμετωπίζεται με αλλαγές τρόπου ζωής (διατροφή και άσκηση) αλλά συχνά και με φάρμακα ή σπανιότερα με ινσουλίνη.
• Ο διαβήτης κύησης είναι ένας τρίτος τύπος που εμφανίζεται κάποιες φορές κατά την εγκυμοσύνη αλλά συνήθως υποχωρεί με το τέλος της.
Ο διαβήτης είναι μία πάθηση που απαιτεί δια βίου προσοχή γιατί χωρίς τον κατάλληλο έλεγχο μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπτώσεις όπως καρδιαγγειακές επιπλοκές, νεφροπάθεια, βλάβες στα νεύρα και αμφιβληστροειδοπάθεια.
Η ασθένεια οφείλεται τόσο σε γενετικούς όσο και περιβαλλοντικούς παράγοντες με κυριότερους το υπερβάλλον βάρος και την έλλειψη άσκησης για το διαβήτη τύπου 2 ενώ για το διαβήτη τύπου 1 τα πράγματα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα ακόμα.
Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι ολοένα και περισσότερα παιδιά και έφηβοι πάσχουν από διαβήτη που θεωρείται πλέον μία από τις πιο συνηθισμένες παθήσεις της παιδικής ηλικίας. Ο διαβήτης τύπου 1 (ή «παιδικός») αυξάνεται κατά 3% ετησίως σε παιδιά και εφήβους, ενώ παρουσιάζει ένα ανησυχητικό ποσοστό αύξησης 5% ετησίως σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Εκτιμάται ότι 70.000 παιδιά παγκοσμίως κάτω των 15 ετών εμφανίζουν διαβήτη τύπου 1 κάθε χρόνο (σχεδόν 200 παιδιά την ημέρα). Από τα 440.000 παιδιά ηλικίας 14 ετών ή μικρότερα με διαβήτη τύπου 1 ένα μεγάλο ποσοστό (25%) ζουν στην Ευρώπη. Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, πως στα επόμενα 15 χρόνια ενδέχεται να αυξηθεί η συχνότητα εμφάνισης του διαβήτη τύπου 2 κατά έως και 50%, ένας τύπος διαβήτη που αφορούσε, μέχρι πρόσφατα, κυρίως ενήλικες. Δυστυχώς, πρόκειται για μια «ύπουλη» ασθένεια όπου η διάγνωση γίνεται αργά, όταν τα επίπεδα γλυκόζης έιναι πλέον πολύ υψηλά.
Σημαντικές είναι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τόσο τα παιδιά με διαβήτη όσο και οι οικογένειές τους. Τα παιδιά πρέπει να έχουν μια καθημερινή παρακολούθηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα και να προσέχουν τη διατροφή και την άσκησή τους. Αυτό τους προκαλεί συχνά άγχος και εκνευρισμό με διάφορες συνακόλουθες ψυχολογικές και κοινωνικές συνέπειες ενώ η ασθένεια μπορεί να επηρεάσει και την ανάπτυξη των παιδιών ή την επίδοσή τους στο σχολείο. Πολλές φορές παρατηρούνται περιπτώσεις κατάθλιψης, χαμηλής αυτοπεποιθήσης και άστατων διατροφικών συνηθειών κυρίως σε εφήβους με διαβήτη. Κρίνεται, συνεπώς, απαραίτητη η εκπαίδευση από ειδικούς υγείας για τα παιδιά και τις οικογένειές τους ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν καλύτερα την καθημερινότητα τους.
Η ημέρα αυτή, επομένως, κρούει τον «κώδωνα του κινδύνου» ώστε να ευαισθητοποιηθούμε όλοι για αυτό το μεγάλο πρόβλημα, ιδίως για το μέλλον, μας, τα παιδιά μας.
Επιμέλεια: Επιστημονική Ομάδα δια…της Τροφής
