Σήμερα και κάθε χρονιά στις 17 Μαΐου έχει καθιερωθεί η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Υπέρτασης, ως μέρα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση της υπέρτασης, της πολύ διαδεδομένης αυτής «σιωπηλής» νόσου.

 Σιωπηλή διότι δεν έχει απαραίτητα συμπτώματα ενώ αποτελεί σημαντικό παράγοντα εμφάνισης σοβαρών παθήσεων. Για αυτό άλλωστε γίνεται πιο επικίνδυνη όταν δεν ελέγχεται, τουλάχιστον αποτελεσματικά.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας,  το 20% του παγκόσμιου ενήλικου πληθυσμού (ένα δισεκατομμύριο άτομα), πάσχει από υπέρταση. Μάλιστα αυτός ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί σε 1,5 δισεκατομμύρια έως το 2025. Αντίστοιχα ανησυχητικά είναι και τα δεδομένα στην Ελλάδα, αφού μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι περίπου 1 στους 3 ενήλικους Έλληνες πάσχει από υπέρταση, αλλά μόνο οι μισοί από αυτούς λαμβάνουν αγωγή.

Διατροφική Αγωγή

Σε ότι αφορά τη διατροφη και την επίπτωση της στην αρτηριακή πίεση, όλοι ξέρουμε ότι το αλάτι «ανεβάζει» την πίεση, οπότε ένας υπερτασικός θα πρέπει να προσέχει την προσθήκη του στο φαγητό. Αρκετοί επίσης θα γνωρίζουν ότι ορισμένα τρόφιμα περιέχουν «κρυφό αλάτι», όπως τα τυποποιημένα τρόφιμα και σνακ, ορισμένα κατεψυγμένα, τρόφιμα σε κονσέρβες, τα παστά, τα καπνιστά, τα αλμυρά τυριά, η μουστάρδα και άλλα. Πόσοι όμως γνωρίζουν ποια τρόφιμα βοηθούν στον έλεγχο της πίεσης;

Φρούτα και λαχανικά

Το πρώτο που έρχεται στο νου μας είναι η μπανάνα κι αυτό λόγω υψηλής περιεκτικότητας σε κάλιο, το οποίο θεωρείται ευεργετικό στην ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, τόσο σε υγιείς όσο και σε υπερτασικούς. Βέβαια η μπανάνα από μόνη της ή το σκόρδο σε μια διατροφή δεν θα κάνουν τη διαφορά, τουλάχιστον από μόνα τους. Χρειάζεται συνολικά η διατροφή μας να παραπέμπει στο μοντέλο DASH (Dietary Approach to Stop Hypertension), ή μοντέλο Διαιτητικής Προσέγγισης για την Παρεμπόδιση της Υπέρτασης, το οποίο με τη σειρά του αποτελεί την εφαρμογή του μεσογειακού τρόπου διατροφής. Προβλέπεται λοιπόν ένα διαιτολόγιο πλούσιο σε φρούτα (3-5/ ημέρα) και λαχανικά (2 ατομικές σαλάτες/ ημέρα), ημίπαχα γαλακτοκομικά (2 μερίδες/ ημέρα), ελάχιστο κόκκινο κρέας (1/ εβδομάδα), αποφυγή κορεσμένων λιπαρών, μειωμένη πρόσληψη αλατιού κτλ. Μια πρόσφατη έρευνα μάλιστα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Clinical Hypertension υποδεικνύει ευεργετικές επιδράσεις και του μαγνησίου των φρούτων και των λαχανικών, αλλά και του ασβεστίου, χωρίς ωστόσο να καταλήγει σε ασφαλή συμπεράσματα. Παρακάτω σας παραθέτουμε τα σύγχρονα δεδομένα για τα τρόφιμα που θεωρούνται «υπέρμαχοι» της πίεσης και σε πολλές περιπτώσεις είναι παρεξηγημένα:

Πορτοκάλι

Τα πορτοκάλια έχουν αποκτήσει την κακή φήμη ότι ανεβάζουν την πίεση, κάτι που δεν υποστηρίζεται επιστημονικά. Αντίθετα, το πορτοκάλι παρουσιάζει υψηλές συγκεντρώσεις καλίου, οπότε μια φρέσκια πορτοκαλάδα είναι απαραίτητη για τη μάχη ενάντια στην υψηλή πίεση.

Παντζάρι

Όπως όλα τα πράσινα (φυλλώδη) λαχανικά, έτσι και το πατζάρι περιέχει πλούσιες ποσότητες νιτρικού άλατος. Αυτό με τη σειρά του, μειώνει σημαντικά την αρτηριακή πίεση, όπως φάνηκε μετά από κατανάλωση 500 ml χυμού από παντζάρια ημερησίως, σύμφωνα με βρετανική μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Hypertension. Αντίθετα λοιπόν με τη κοινή γνώμη (ότι δηλαδή το παντζάρι ανεβάζει τον αιματοκρίτη, άρα και την πίεση), η κατανάλωση μιας παντζαροσαλάτας, ίσως και με λίγο σκόρδο ευνοεί τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης.

Σκόρδο

Η παράδοση αλλά και η εμπεριστατωμένη μελέτη θέλει το σκόρδο να προλαμβάνει την υπέρταση ή και μειώνει τα επίπεδα της πίεσης. Όμως τα ερευνητικά δεδομένα κάνουν συζήτηση για ασυνήθιστα υψηλή κατανάλωση σκόρδου (15-20 σκελίδες/ ημέρα). Έτσι πιθανότατα μια μικρή πρόσληψη σκόρδου ημερισίως (1-2 σκελίδες) να επηρεάζει ελάχιστα ή και καθόλου την πίεση.

Προς αποφυγήν

Τέλος, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι το αλκοόλ (πάνω από 1 ποτό για τις γυναίκες και 2 για τους άντρες), η υπερβολική πρόσληψη καφεΐνης (καφές και ορισμένα αναψυκτικά), οι σάλτσες, οι σος, η κετσαπ, αλλά και η έτοιμη κινέζικη κουζίνα (ενισχυτικό γεύσης: γλουταμινικό μονονάτριο) δρουν ενάντια στη ρύθμιση της πίεσης και θα πρέπει να αποφεύγονται από τους υπερτασικούς.

Δημήτριος Πέτσιος MSc

Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

info@diatistrofis.gr