Θα συμφωνήσετε μαζί μου πως κάθε καλοκαίρι τούτην την εποχή, προσπαθούμε αισθητά να προσέξουμε ή και να βελτιώσουμε τη διατροφή μας και τη σιλουέτα μας. Μερικοί μόλις το πήραν πραγματικά απόφαση και άλλοι απλά εντατικοποιούν την προσπάθεια τους. Όλοι όμως ευνοούνται από τις συνθήκες -που αυτή την περίοδο του χρόνου-, ίσως είναι οι καταλληλότερες. Αυξημένη θερμοκρασία (άρα και «καύσεις»), περισσότερη φυσική δραστηριότητα (κολύμπι και βόλτες στην παραλία), πιο πολλά υγρά και πιο «ελαφριά» διατροφή, ίσως περισσότερο ψάρι, πιο δροσιστικά φρούτα, επιδόρπια κτλ. Όπως και να έχει, η συνείδηση των περισσοτέρων επιτάσσει μια πιο “light” διατροφή. Εδώ λοιπόν κάνουν και την παρουσία τους και τα τρόφιμα χαμηλά σε θερμίδες, λίπος ή ζάχαρη, τα περίφημα light. Το τι ισχύει όμως με αυτά, τι μπορούμε να περιμένουμε από την κατανάλωση τους, αν ενδείκνυνται για όλους και αν ισχύει ότι ακούγεται κατά καιρούς για τη χρήση τους, θα το δούμε παρακάτω:
Μύθος 1ος: Όλα τα προϊόντα light είναι ίδια
Όχι. Μια δίαιτα ελαφρά σε αλάτι από μια δίαιτα ελαφρά σε λιπαρά, ή χαμηλή σε θερμίδες, διαφέρουν πολύ. Έτσι και με τα προϊόντα light. Υπάρχουν τα: Light σε θερμίδες (συνήθως χωρίς ζάχαρη), light σε λιπαρά, και light σε αλάτι (νάτριο) και φυσικά πολλά από αυτά που συνδυάζουν τις παραπάνω ιδιότητες. Λόγου χάριν, ένα απλό γιαούρτι 2% σίγουρα έχει λιγότερες θερμίδες και λιπαρά από το πλήρες. Ένα άλλο προϊόν όμως γιαουρτιού 2%, π.χ. με γεύσεις ή πρόσθετα μπορεί να έχει λιγότερα λιπαρά αλλά τις ίδιες θερμίδες με το πλήρες. . Έτσι, ένα light παγωτό ξυλάκι βανίλια σοκολάτα είναι χαμηλό σε λιπαρά και ζάχαρη άρα και θερμίδες, από κάποιο αντίστοιχο, κανονικό προϊόν της εταιρίας ή του εμπορίου. Όχι όμως και από ένα ξυλάκι σορμπέ. Ή, ένα άτομο που προσέχει τη διατροφή του σε αλάτι, μπορεί να γλυτώνει θερμίδες και λιπαρά καταναλώνοντας 2 μερίδες τυρί light (χαμηλό σε θερμίδες και λιπαρά), αλλά αν έτρωγε ένα κομμάτι της αγαπημένης του φέτας, θα έπαιρνε λιγότερο αλάτι και τις ίδιες -περίπου- θερμίδες. Και εδώ αρχίζει το μπέρδεμα.
Μύθος 2ος: Τα light τρόφιμα μας αδυνατίζουν
Από μόνα τους, αποκλείεται, δεδομένου ότι ενώ οι πωλήσεις light προϊόντων τα τελευταία χρόνια αυξάνονται διαρκώς, τα ποσοστά των υπέρβαρων ανθρώπων δεν μειώνονται. Αποτελούν όμως πολύτιμο διατροφικό όπλο και βοηθό στην ρύθμιση του βάρους, της χοληστερόλης, της πίεσης κτλ. Πώς; Όταν η κατανάλωση τους συμπεριλαμβάνεται σε ένα υγιεινότερο τρόπο διατροφής που τηρεί τις τρεις βασικές αρχές: Μέτρο ποικιλία, ισορροπία. Άλλωστε τα συστήνουμε οι επιστήμονες υγείας κατά κόρον στη διαιτητική θεραπευτική, εφαρμόζοντας μια διατροφή κατάλληλη και πλήρης στο σύνολο της. Δεν είναι το τρόφιμο που αδυνατίζει καθ’ αυτό, αλλά η όλη τακτική. Εάν π.χ. από 1 μπισκότο τύπου cookies περάσουμε σε 1 αντίστοιχο light, τότε έχουμε πετύχει μια μικρή σχετικά μείωση σε θερμίδες, λιπαρά κτλ. που από μόνη της όμως στο διαιτολόγιο δεν αρκεί. Εάν όμως φάμε δύο μπισκότα light μάλλον έχουμε υπερβεί τις θερμίδες ή/και ζάχαρη/λιπαρά του ενός απλού cookie. Οξύμωρο;
Μύθος 3ος: Τα light μπορεί και να παχαίνουν
Εξαρτάται. Πολλές φορές ένα light προϊόν υπερκαταναλώνεται δίνοντας τη ψευδαίσθηση πως δεν παχαίνει, αφού είναι light. Το ότι π.χ. μια κρέμα γάλακτος είναι light δεν σημαίνει κι ότι δεν έχει θερμίδες. Μπορεί να έχει λιγότερα λιπαρά και θερμίδες, αλλά όχι αμελητέα. Με άλλα λόγια δεν θεωρούταν ποτέ η κρέμα γάλακτος διαιτητικό προϊόν. Κι όταν το παρακάνουμε, (π.χ. με μια μαγιονέζα light) μάλλον παίρνουμε τελικά πιο πολλές θερμίδες και λιπαρά. Τα αναψυκτικά light είναι ίσως τα μοναδικά προϊόντα τύπου light που έχουν σχεδόν μηδαμινές θερμίδες. Αλλά από την άλλη μεριά, η υπερκατανάλωση τους μπορεί να μας οδηγήσει στο να λαμβάνουμε μεγαλύτερες ποσότητες γενικά ή να αναζητούμε πιο συχνά την ίδια γλυκιά (ή αρμυρή γεύση), -και φυσικά- αυτή να μην είναι πάντα light. Θυμηθείτε! Τα ελαφρά τρόφιμα, ποτά και γεύματα θα πρέπει να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι μιας εν γένει σωστής διατροφικής συμπεριφοράς και διαιτητικής πράξης.
Μύθος 4ος: Τα light τρόφιμα είναι το ίδιο θρεπτικά
Σε γενικές γραμμές υπολείπονται ελάχιστα των αντίστοιχων κανονικών προϊόντων, ή μειονεκτούν εν μέρει σε ορισμένα θρεπτικά συστατικά π.χ. στις λιποδιαλυτές βιταμίνες. Πράγματι, το άπαχο (0%) γάλα, ενώ έχει ισόποσο ασβέστιο με το 2% και το πλήρες, το ασβέστιο αυτό δεν απορροφάται πλήρως, μιας και χρειάζεται ως ένα βαθμό τη παρουσία λίπους και βιταμίνης D. Βλέπετε, ακολούθως με τη μείωση του λίπους, μειώνονται και οι περιεκτικότητες στις βιταμίνες Α, D, E και Κ (λιποδιαλυτές βιταμίνες). Άλλωστε για αυτό προτείνονται και επιλέγονται συνηθέστερα τα γαλακτοκομικά 2%, ενώ τα 0% πιο σπάνια, σε ειδικές περιπτώσεις (π.χ. δίαιτα «ελεύθερη» λιπαρών σε οξείες παθήσεις και προ-εγχειρητικά περιστατικά). Μια καλή συμβουλή επίσης, είναι (ίσως και για τη ρύθμιση του βάρους μας) να επιλέγουμε μικρότερη ποσότητα από ένα πλήρες προϊόν, όταν το αντίστοιχο light αποδίδει ούτως ή άλλως πάνω από 30% σε λιπαρά. Μπερδευτήκατε κι άλλο;
Μύθος 5ος: Τα light τρόφιμα είναι βλαβερά
Αρκετά συχνά εκφράζονται αμφιβολίες για τα τρόφιμα χαμηλά σε θερμίδες, όπου η ζάχαρη αντικαθίσταται από άλλες γλυκαντικές ύλες. Άλλοτε φυσικές όπως η φρουκτόζη και άλλοτε και τεχνητές όπως ή ασπαρτάμη. Και ενώ η φρουκτόζη είναι πιο γλυκιά από τη ζάχαρη (έχει ίδιες θερμίδες), χρησιμοποιείται σε μικρότερη ποσότητα άρα είναι και διαιτητική και απολύτως ασφαλής. Λογικό δεν ακούγεται; Έτσι λοιπόν όταν την χρησιμοποιούμε με μέτρο κι όχι για υπερκατανάλωση γλυκών τροφίμων, ωφελεί. Όταν όμως υποκύπτουμε μονίμως σε γλυκές «παρεκτροπές» και υπερβαίνουμε τις συνιστώμενες ποσότητες σε γλυκά προϊόντα (με ζάχαρη, φρουκτόζη κτλ. όπως ορισμένα αναψυκτικά) μάλλον κακό κάνουμε. Διότι πρόσφατες έρευνες συσχετίζουν την υπερβολική πρόσληψη φρουκτόζης με ανησυχητικά δεδομένα, όπως παχυσαρκία, υπερλιπιδαιμία και άλλα.. Μην ξεχνάτε όμως! Φρουκτόζη περιέχουν και τα φρούτα και οι χυμοί τους. Μάλλον σας μπερδέψαμε περισσότερο…
Η ασπαρτάμη από την άλλη μεριά, ενώ έχει κατηγορηθεί συχνά για επιβλαβείς δράσεις στην υγεία, κρίνεται απολύτως ασφαλής για κατανάλωση. Μιας και είναι 200 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη, για να υπερβεί ένα άτομο 70 κιλών τις συνιστώμενες δόσεις θα πρέπει να καταναλώσει γύρω στα 700 κουτάκια αναψυκτικού light και περίπου 4200 δισκία γλυκαντικού ασπαρτάμης την ίδια ημέρα.
Οι απόψεις
Με λίγα λόγια μια ισορροπημένη διατροφή μπορεί εύκολα να συμπεριλάβει –και το κάνει- τρόφιμα τύπου light, αρκεί και αυτά να εμπίπτουν στη φιλοσοφία της πρώτης. Δηλαδή τα light τρόφιμα να αποτελούν μέρος μιας υγιούς διατροφικής στάσης και διαιτητικής συμπεριφοράς, στην πράξη. Ένα καλό παράδειγμα; Προσπαθήστε σε ένα light προϊόν να καταναλώσετε μια μερίδα ίση με το αντίστοιχο μη διαιτητικό προϊόν, κι όχι παραπάνω. Εντάξτε το μάλιστα στη διατροφής σας, βάσει της μεσογειακής πυραμίδας. Εάν προπονηθείτε και στο διάβασμα της ετικέτας των προϊόντων ώστε να γνωρίζετε τις λεπτομέρειες τύπoυ light, είστε σε πολύ καλό δρόμο!