Kαιρός για… παραλία!
Όσο πάει και ζεσταίνει ο καιρός…τόσο πιο διακαής γίνεται και ο πόθος της…παραλίας!! Ταυτόχρονα όμως την περίοδο τούτη παίρνει σάρκα και οστά ο… απόλυτος φόβος του καλοκαιριού: η έκθεση του (ημίγυμνου) σώματος σε κοινή θέα. Έτσι, δίνουν και παίρνουν αυτήν την εποχή οι δίαιτες-αστραπή, αποτοξίνωσης, οι δίαιτες των σταρ, των αστροναυτών και ότι άλλο μπορείτε να φανταστείτε. Λόγω του ανορθόδοξου και συχνότατα επικίνδυνου για την υγεία αποτελέσματος τους, έχουμε ραγδαία μείωση του βάρους, αρχικά μόνο. Βλέπετε αυτού του τύπου το αδυνάτισμα όχι μόνο δεν διατηρείται μακροπρόθεσμα αλλά τα κιλά συνήθως επιστρέφουν…περισσότερα! Αρκεί να σκεφτείτε ότι μια δίαιτα με τη στενή, περιοριστική και αυστηρή της έννοια, (πόσο μάλλον αν είναι χημική ή ανορθόδοξη) διαρκεί περίπου… -κρατηθείτε-, 20 ημέρες! Οι έρευνες δείχνουν ότι το άτομο δεν μπορεί να τηρήσει μια δίαιτα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και μέσα σε 3-5 χρόνια μετά από «δίαιτα» το 80-95% των ατόμων που έχασαν βάρος –κρατηθείτε πάλι-, παίρνουν τα ίδια και περισσότερα κιλά!. Έτσι λοιπόν, μπορεί αυτές οι 20 ημέρες να αρκούν για να προλάβουμε να χάσουμε όλο και κάτι τις, αλλά από Σεπτέμβριο…ή άντε χειμώνα….τη βάψαμε!
Οι δίαιτες…μάλλον παχαίνουν!
Αλήθεια, πόσες φορές έχετε προσπαθήσει να χάσετε βάρος ακολουθώντας μια δίαιτα, υποθερμιδική κατά βάση, μόνο και μόνο για να ανακαλύψετε ότι αργά ή γρήγορα έχετε επαναπροσλάβει όχι μόνο όλο το αρχικό σας βάρος αλλά και ίσως περισσότερο από αυτό; Έχετε ποτέ αναρωτηθεί γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί άραγε κυκλοφορούν κατά καιρούς τόσες «πετυχημένες» δίαιτες όπου ανεξάρτητα από τη μέθοδο τους, τελικά μας οδηγούν πίσω στην αφετηρία της προσπάθειας μας, μέσα σε 1-2 χρόνια; Ας τα πάρουμε τα πράγματα ένα – ένα.
Πρώτον και κύριον, το σώμα μας δεν είναι φτιαγμένο για να αδυνατίζει μόνιμα υπό συνθήκες υποσιτισμού. Καλώς ή κακώς, είμαστε προετοιμασμένοι βιολογικά να αντιστεκόμαστε στο απότομο αδυνάτισμα, καθώς το σωματικό λίπος θεωρείται από τον οργανισμό προσόν για την επιβίωση του. Μην ξεχνάτε ότι ως είδος επικρατήσαμε ως σήμερα αντιμετωπίζοντας λιμούς, πολέμους και γενικότερα μειωμένη πρόσβαση σε τροφή. Έτσι, όταν το σώμα αντιλαμβάνεται «έλλειψη τροφής» ενεργοποιεί άμεσα δεκάδες μηχανισμούς που έχουν ως σκοπό την αποφυγή απώλειας λιπώδους ιστού, μιας κι αυτός αποτελεί εξ ορισμού αποθήκη ενέργειας. Μερικοί από αυτούς είναι η μείωση των καύσεων μας, η χρήση άλλων υποστρωμάτων ενέργειας (π.χ. «καίμε» μυϊκό ιστό) και η αποδοτικότερη παροχή ενέργειας (κετογέννεση) από το ίδιο το σωματικό λίπος. Το αξιοσημείωτο είναι πως ο μεταβολισμός μας συνεχίζει και δρα περίπου με τον ίδιο τρόπο ωσότου καλυφθεί το χαμένο βάρος – ίσως και λίγο παραπάνω – ώστε να είναι ακόμα καλύτερα προετοιμασμένος για την επόμενη «εποχή των ισχνών αγελάδων».
Προσθέστε τώρα και το γεγονός ότι το μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα μιας αυστηρής δίαιτας στη διατροφικές μας συνήθειες είναι μάλλον επιβλαβές. Άλλωστε, η παρατεταμένη στέρηση μας αποδίδει το ρόλο ενός ελατηρίου ασφυκτικά συμπιεσμένου, που κάποια στιγμή θα εκτονωθεί και θα φτάσει πολύ πιο ψηλά από το αρχικό του σημείο… Οι αντιδραστικές, ψυχολογικές συνέπειες θα είναι φυσικά να υποτροπιάσουμε όχι μόνο στις παλιές κακές συνήθειες αλλά πιθανότατα να υιοθετήσουμε νέες, λανθασμένες τακτικές ακόμα και διατροφικές ακρότητες ή απωθημένα. Θα οδηγηθούμε έτσι στην επαναπρόσληψη βάρους, κάτι που επιδιώκει άλλωστε και το ίδιο το σώμα, όπως είδαμε παραπάνω.
Σε όλη αυτήν την ιστορία, το «κερασάκι στην τούρτα» της αποτυχίας είναι ουσιαστικά η έλλειψη προετοιμασίας και εκπαίδευσης του ατόμου όχι μόνο ως προς τις παραπάνω έννοιες, αλλά κυρίως ως προς τη διατροφική του συμπεριφορά εν γένει. Η διατροφή δεν είναι μια παρένθεση στη ζωή μας, π.χ. σαν μια φαρμακευτική αγωγή που αρχίζει και τελειώνει και μετά τη συντηρούμε -όπως υποθετικά κάνουμε με μια δίαιτα-. Οι διατροφικές μας συνήθειες έχουν κοινωνικό-οικονομικά, συναισθηματικά και γενικότερα βιωματικά υπόβαθρα και προεκτάσεις όπου είναι και μέρος του χαρακτήρα μας. Θα παραήταν εύκολο να τις αλλάζαμε με μια δίαιτα αφού καμία δεν μπορεί να εξασφαλίσει κάτι τέτοιο, όσο καλά σχεδιασμένη και να είναι. Το πρόβλημα της παχυσαρκίας είναι πολυπαραγοντικό και πολύπλοκο άρα και η και η λύση του ανάλογη και σε μακροπρόθεσμη βάση, αφού απαιτεί κάτι παραπάνω από ενασχόληση μόνο με το «τι θα φάμε»…
Ώρα για αλλαγή…
Άρα λοιπόν το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι μόνο να χάσουμε αλλά να διατηρήσουμε ένα σταθερό – χαμηλό βάρος και ο τρόπος φυσικά δεν είναι μια δίαιτα αδυνατίσματος με την κλασσική της έννοια. Αντίθετα απαιτείται η γνώση των τρόπων και των λόγων για τους οποίους τρώμε. Και εκεί βρίσκεται η λύση, στην στάση μας απέναντι στο φαγητό. Θα πρέπει να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε σταδιακά και μεθοδευμένα τη διατροφική μας συμπεριφορά με καθημερινές, μικρές αλλά συστηματικές πρακτικές. Ο απώτερος σκοπός είναι να αναπτύξουμε και να υιοθετήσουμε ένα σωστό αλλά βιώσιμο τρόπο διατροφής, βασισμένο στα εξατομικευμένα θέλω και μπορώ, έτσι ώστε το φαγητό από εχθρός να γίνει φίλος. Και φυσικά να έχουμε συστηματική δραστηριότητα, κίνηση μιας και ο κόσμος όσο κάθεται…παχαίνει!
Υπό την έννοια όλων των παραπάνω και εφόσον λοιπόν το πάρετε πραγματικά απόφαση, υποσχεθείτε στον εαυτό σας 3 πράγματα -και όχι μόνο για αυτό το καλοκαίρι-:
1. Θα το εκλάβετε τόσο σοβαρά, σαν να ήταν η τελευταία σας προσπάθεια, η τελευταία ευκαιρία που δίνετε στον εαυτό σας.
2. Δεν σας κυνηγάει κανείς για να βιάζεστε, δεν έχετε ένα κουμπί στην πλάτη που πατώντας το χάνετε κιλά. Δεν είστε ρομπότ να χάνετε σώνει και καλά 1 κιλό/ εβδομάδα. Σημασία έχει να είστε στο δρόμο και να παραμείνετε σε αυτόν. Είναι αγώνας αντοχής κι όχι ταχύτητας και αυτοί που βιάζονται συνήθως δεν τερματίζουν!! Μην υποτιμήσετε έτσι ποτέ τις μακροπρόθεσμες απαιτήσεις!
3. Μην κυνηγάτε «μαγικούς» αριθμούς! Διότι κινδυνεύετε: (α) να υποτιμήσετε ό,τι έχετε πετύχει, (β) να πιστέψετε ότι το βάρος δεν μπορεί να ελεγχθεί και τέλος (γ) να μη δεσμευθείτε πλήρως ότι δεν θα ξαναπάρετε το βάρος που χάσατε.
Στερνή μου γνώση…
Ακόμα είναι πολύ σημαντικό να ανασκοπήσετε τις λεπτομέρειες των προηγούμενων προσπαθειών να χάσετε βάρος και της προσπάθειας ή μη διατήρησης του χαμηλότερου βάρους (απώλεια βάρους, χρόνος, αναντιστοιχία στόχων, λόγοι εγκατάλειψης), για να βελτιώσετε τα αδύναμα σας σημεία. Και αφού αφουγκραστείτε και τα τελευταία, προσπαθήστε να είστε ρεαλιστές. Θέλετε αυτό το καλοκαίρι να είστε «ανορθόδοξα» αδύνατη στην παραλία και του χρόνου χειρότερα ή είστε διατεθειμένη να υπομένετε ότι χρειαστεί για να μην υπάρξει ξανά παρόμοιο «καταστροφικό» καλοκαίρι, αλλά να μπορείτε να χαίρεστε το νέο σας εαυτό όλες τις εποχές του χρόνου; Διότι είναι απαραίτητο να μην έχετε απρόσφορους στόχους βάρους και να μην υποτιμήσετε τις απαιτήσεις μιας επιτυχημένης μακροπρόθεσμης προσπάθειας. Τέλος, εάν δυσκολεύεστε στην αφομοίωση και εκτέλεση των παραπάνω τακτικών, αναζητήστε τη βοήθεια ενός ειδικού διαιτολόγου που μπορεί να τα συμπεριλάβει στην αγωγή του ώστε να προσφέρει μια επαρκή θεραπεία με μακροπρόθεσμα –τονίζουμε πάλι- αποτελέσματα. Μια και έξω και για πάντα κι όχι τελευταία στιγμή που μας έλουσε κρύος ιδρώτας όταν είδαμε το περσινό μαγιό…πάνω μας. Καλά μπάνια!
Δημήτριος Πέτσιος Msc
Κλνικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
info@diatistrofis.gr
Αναδημοσίευση από το Easy Cook by BBC Ιουνίου
