Τον τελευταίο καιρό ακούμε συνεχώς για τη σημασία της βιταμίνης D στον οργανισμό μας. Γιατί όμως τόσος ντόρος; Είναι άραγε δικαιολογημένος; Η βιταμίνη D ανήκει στις λιποδιαλυτές βιταμίνες και κατά κύριο λόγο συμβάλλει στην απορρόφηση και τη χρήση του Ca από τον οργανισμό. Ως εκ τούτου, η πρόσληψή της είναι ιδιαίτερα σημαντική στην παιδική και εφηβική ηλικία για την απόκτηση της μέγιστης οστικής μάζας και στην ενήλικη ζωή για τη διατήρηση της οστικής μάζας .
Η σύνθεση της βιταμίνης D γίνεται από το δέρμα όταν αυτό εκτεθεί στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου (UVB). Πάνω από το 90% της βιταμίνης D εξασφαλίζεται από τη σύνθεση του δέρματος, ενώ το υπόλοιπο 10% προσλαμβάνεται από την τροφή μας. Οι τροφές εκείνες που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη D είναι το μουρουνέλαιο, τα λιπαρά ψάρια, το συκώτι, ο κρόκος του αυγού, το γάλα, το τυρί. Δυστυχώς λοιπόν, ενώ η διατροφική της πρόληψη κατα κύριο λόγο δεν αρκεί, δεν υπάρχει κι αρκετή έκθεση του σώματος μας την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου για πολλούς λόγους που θα αναλυθούν σε άλλο άρθρο, με αποτέλεσμα να παρατηρούμε διαρκώς ανεπάρκειες ή και ελλείψεις σε όλο τον πλυθησμό και ιδιαίτερα στο λεκανοπέδιο της Αττικής. Και ενώ ο συχνός έλεγχος των επιπέδων βιταμίνης D στον οργανισμό μας είναι απαραίτητος, εντούτοις λίγοι γνωρίζουν πόσο πραγματικά σημαντική είναι η βιταμίνη αυτή.
Άμεση δράση της βιταμίνης D στο DNA:
Η ανακάλυψη ότι τα περισσότερα κύτταρα και ιστοί στο σώμα έχουν υποδοχέα της βιταμίνης D (VDR) και ότι πολλοί από αυτούς μπορούν να μετατρέψουν, μέσω ενζυμικών μηχανισμών, την κυρίως κυκλοφορούσα μορφή της βιταμίνης D, 25OHD3, στην ενεργή μορφή, 1,25OHD3, προσέδωσε μια νέα κατανόηση και οπτική σχετικά με το ρόλο αυτής της βιταμίνης κι εξήγησε τις πολλαπλές ευεργετικές δράσεις της.
Τελευταίες έρευνες δείχνουν τη σημασία της βιταμίνης D για την προστασία από πλήθος προβλημάτων υγείας. Η βιταμίνη D :
-συμβάλλει στην πρόληψη και τη θεραπεία της πολλαπλής σκλήρυνσης. Μερικές μελέτες υποδεικνύουν ότι επαρκή επίπεδα βιταμίνης D μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης σκλήρυνσης κατά πλάκας.
-συμβάλλει στην καταπολέμηση καρδιαγγειακών νόσων. Οι καρδιακές παθήσεις είναι η πιο συνηθισμένη αιτία πρόωρου θανάτου. Πολλές μελέτες παρατήρησης υποδηλώνουν ότι τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D μπορεί να οδηγήσουν σε αυξημένους παράγοντες κινδύνου και αυξημένο κίνδυνο καρδιακών προσβολών
-μειώνει την κατάθλιψη και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της όρεξης. Έρευνες έχουν δείξει ότι άτομα με κατάθλιψη που λαμβάνουν συμπλήρωμα βιταμίνης D έχουν βελτίωση στα συμπτώματα τους. Σε άλλη μελέτη, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ανεπάρκεια της βιταμίνης D ήταν πιο συχνή στους ασθενείς που έπασχαν από άγχος και κατάθλιψη.
-ενισχύει την απώλεια βάρους. Σε μια μελέτη φάνηκε ότι οι άνθρωποι που λάμβαναν καθημερινά συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D ήταν σε θέση να χάσουν περισσότερο βάρος από τα άτομα που λάμβαναν συμπλήρωμα εικονικού φαρμάκου. Οι επιστήμονες δήλωσαν ότι το πρόσθετο ασβέστιο και η βιταμίνη D είχαν αποτέλεσμα καταστολής της όρεξης.
-μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη τύπου Ι σε παιδιά. Μια μελέτη με 10.921 βρέφη, που ακολουθήθηκε από την ημέρα της γέννησής τους, έδειξε ότι εκείνοι που συμπληρώθηκαν με 2.000 IU ημερησίως βιταμίνης D είχαν 78% χαμηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη τύπου Ι. Επιπλέον, υπάρχουν πολλά δεδομένα που συνδέουν τη συμπλήρωση βιταμίνης D σε μειωμένο κίνδυνο διαβήτη τύπου ΙΙ σε ενήλικες.
-μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου όλων των τύπων. Η βιταμίνη D είναι μια στεροειδής ορμόνη που μπορεί να δράσει ως παράγοντας μεταγραφής, ταξιδεύοντας στους πυρήνες των κυττάρων, για να ενεργοποιήσει ή να απενεργοποιήσει τα γονίδια. Υπάρχουν αρκετά στοιχεία που δείχνουν ότι η ανεπάρκεια σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για διάφορους τύπους καρκίνου. Ο αριθμός των μελετών εκείνων που αναφέρουν ευεργετικές επιδράσεις του ηλιακού φωτός και της βιταμίνης D σε διάφορους τύπους καρκίνου με υψηλό ποσοστό θνησιμότητας αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς
-μειώνει τον κίνδυνο θανάτου. Δύο ξεχωριστές μετά-αναλύσεις τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών αποκάλυψαν ότι η συμπλήρωση με βιταμίνη D μπορεί να μειώσει τη συνολική θνησιμότητα κατά περίπου 6-7%
-μειώνει τις πτώσεις και τα κατάγματα στους ηλικιωμένους. Σε τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές ηλικιωμένων, η συμπλήρωση με τη βιταμίνη D φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο πτώσεων και καταγμάτων.
-δρα προστατευτικά κατά της γρίπης και του άσθματος στα παιδιά σχολικής ηλικίας. Μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη μελέτη αποκάλυψε ότι η συμπλήρωση με τη βιταμίνη D μείωσε τον κίνδυνο μόλυνσης από τη γρίπη Α κατά 42% . Επιπλέον, μείωσε σημαντικά την εμφάνιση επιθέσεων άσθματος. Τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα φαίνεται να σχετίζονται με αυξημένες αναπνευστικές λοιμώξεις, γεγονός που υποδηλώνει ότι διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην άμυνα του οργανισμού.
Η Συνιστώμενη Ημερήσια Πρόσληψη Βιταμίνης D:
· Για ενήλικες κάτω των 50 ετών,400-800 IU βιταμίνης D
· Για ενήλικες άνω των 50 ετών ,1000 IU βιταμίνης D (για πρόληψη καταγμάτων)
Πολλοί είναι εκείνοι που δεν μπορούν να καλύψουν τις ημερήσιες ανάγκες σε βιταμίνη D και πρέπει να λαμβάνουν κάποιο συμπλήρωμα διατροφής, που θα τους συμβουλεύσει ο γιατρός.
Η έλλειψη βιταμίνης D έχει συσχετισθεί με μία ασθένεια που καλείται ραχίτιδα, κατά την οποία ο οστικός ιστός δεν οργανοποιείται σωστά οδηγώντας σε μαλακά οστά και σκελετικές παραμορφώσεις .Επίσης ,η έλλειψη βιταμίνης D έχει συσχετισθεί με αυξημένο κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο, σοβαρό άσθμα σε παιδιά καθώς και καρκίνο.
ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΟ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ:
1. Η συνιστώμενη ημερήσια δόση (RDA) μπορεί να είναι πολύ χαμηλή
Πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι το RDA είναι πολύ χαμηλό, ειδικά για τους ανθρώπους που δεν εκτίθενται πολύ στον ήλιο.
2.Είναι αρκετά δύσκολο να παραλάβουμε από τη δίαιτα όση ποσότητα βιταμίνης D χρειαζόμαστε, έτσι η συμπληρωματική χρήση βιταμίνης D φαίνεται ευεργετική.
Μισυρλή Δωροθέα
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
