Η σημασία των συμπληρωμάτων διατροφής σε στοματικό σπρέι

Στο σύγχρονο τρόπο ζωής, τα συμπληρώματα διατροφής κατέχουν σημαντική θέση στην καθημερινότητα μας, ειδικά αν σκεφτούμε πως χρειάζεται πιο πολλή προσπάθεια από ποτέ άλλοτε για να καλύψουμε τις ημερήσιες διατροφικές μας ανάγκες, μόνο μέσω των τροφίμων.

Διότι, αφενός τα τρόφιμα αυτά δεν έχουν πλέον την ίδια διατροφική αξία που είχαν κάποιες δεκαετίες πριν, λόγω υπερ-καλλιέργειας των εδαφών, βιομηχανοποίησης της παραγωγής κ.α, αφετέρου, οι «βιαστικοί» ρυθμοί μας και η ρουτίνα, πολλές φορές δεν αφήνουν χώρο για να αφοσιωθούμε σε μια πιο προσεκτική, ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή. Και εδώ έρχεται ο ρόλος των συμπληρωμάτων. Ο ρόλος τους βέβαια δεν είναι να αντικαθιστούν τις τροφές αλλά να συμπληρώνουν τη θρέψη μας από αυτές. Έτσι, είναι απαραίτητο να έχουμε ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο, καταναλώνοντας όλες τις ομάδες τροφίμων και πιθανότατα συνδυάζοντας το με τα κατάλληλα συμπληρώματα όπου και όταν χρειάζεται, πάντα με τη συμβουλή του ιατρού ή του ειδικού διαιτολόγου.

Συμπληρώματα διατροφής μπορεί να συναντήσει κάνεις σε διάφορες μορφές, συμπεριλαμβανομένων των δισκίων, των καψουλών, σε ενέσιμες μορφές, σε σιρόπι και σε μασώμενα δισκία και «τζελάκια» αλλά ακόμα και στην πιο σύγχρονη μορφή τους, με τη μορφή στοματικού σπρέι.

Παρόλο που ο στόχος όλων των προαναφερθέντων είναι κοινός, η συμπλήρωση δηλαδή της διατροφής μας με τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, υπάρχουν ωστόσο σημαντικές διαφορές ως προς την αποτελεσματικότητα τους, διαφορές που σχετίζονται κυρίως με την ποσότητα και το χρόνο απορρόφησης, την αντίστοιχη βιοδιαθεσιμότητα, την αποφυγή ανεπιθύμητων παρενεργειών, την ευκολία χρήσης και ευχαρίστησης της διαδικασίας της κάθε μορφής ή μεθόδου κ.α.

Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των στοματικών σπρέι

Οι κυριότερες διαφορές εντοπίζονται στα φυσικά συμπληρώματα διατροφής σε μορφή στοματικού σπρέι, αφού εμφανίζουν αρκετά πλεονεκτήματα έναντι των άλλων μορφών. Καταρχάς, τα μικροσκοπικά σταγονίδιά τους απορροφώνται γρήγορα από το στοματικό βλεννογόνο. Έτσι λοιπόν επιτυγχάνεται η ταχύτερη πρόσληψη, αφού μέσω του φλεβικού συστήματος που βρίσκεται στο εσωτερικό της στοματικής κοιλότητας μεταφέρεται ατόφια η ποσότητα των θρεπτικών συστατικών -που λαμβάνονται εκείνη τη στιγμή από το συμπλήρωμα- απευθείας στη κυκλοφορία του αίματος, παρακάμπτοντας τη γαστρική οδό.

Προτείνεται από πολλούς επιστήμονες (καθώς εμφανίζονται και τα ερευνητικά δεδομένα) πως τα θρεπτικά συστατικά στα σπρέι απορροφώνται σε μεγαλύτερες ποσότητες από τις κάψουλες και επίσης τα καταφέρνουν καλύτερα στο μέτωπο της βιοδιαθεσιμότητας, της ωφέλιμης δηλαδή τελικά ποσότητας που θα χρησιμοποιηθεί από τον οργανισμό.

Όταν παίρνουμε ένα χάπι, θα πρέπει πρώτα αυτό να αφομοιωθεί από το γαστρεντερικό σύστημα και να μεταβολιστεί μέσω του ήπατος ή των νεφρών, μια διαδικασία που ονομάζεται φαινόμενο «πρώτου περάσματος». Αναφέρεται δε στη βιβλιογραφία, πως εάν κάποιο από αυτά τα συστήματα-διόδους είναι αποσταθεροποιημένο, όπως π.χ. σε ένα άτομο με σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (παρουσιάζοντας διάρροιες) το συμπλήρωμα αυτό σε χάπι ή σε κάψουλα μάλλον θα είναι ακόμα λιγότερο αποτελεσματικό.

Πέραν τούτου, ορισμένα θρεπτικά συστατικά εμφανίζουν ιδιομορφίες στην απορρόφηση τους, τόσο στο «μέσο» που χρειάζονται για να απορροφηθούν (π.χ. οι λιποδιαλυτές βιταμίνες Α,D,E,K χρειάζονται παρουσία αρκετού λίπους στο πεπτικό σύστημα για τη βέλτιστη απορρόφηση τους, κάτι που δεν είναι πάντα εφικτό, όπως σε μια δίαιτα χαμηλών θερμίδων), όσο και στο γεγονός της αλληλεπίδρασης μεταξύ τους (όπου λόγου χάριν το ασβέστιο και ο σίδηρος σε ένα πολυβιταμινούχο συμπλήρωμα ανταγωνίζονται και τελικά αναστέλλουν την απορρόφηση τους). Γεγονότα που παρακάμπτονται εντελώς με τη χρήση των αντίστοιχων συμπληρωμάτων σε μορφή στοματικού σπρέι.

Επίσης, σε περιπτώσεις γενικότερων γαστρεντερικών διαταραχών και χρόνιων πεπτικών προβλημάτων, τα συμπληρώματα σε μορφή στοματικού σπρέι αποτελούν μια εξαιρετική λύση 2 σε 1, αφού πέρα από την αποφυγή των γαστρεντερικών παρενεργειών, επιτυγχάνουμε βέλτιστη πρόσληψη θρεπτικών συστατικών από άλλη πλέον οδό, καθώς το πεπτικό σύστημα δεν δύναται για επιλογή. Τέτοιες περιπτώσεις αποτελούν για παράδειγμα τα περιστατικά που έχουν υποστεί χειρουργική επέμβαση στο γαστρεντερικό σύστημα (π.χ. στη χειρουργική παχυσαρκίας από γαστρικό bypass ή γαστρικό «μανίκι», ή χειρουργική αφαίρεση τμήματος εντέρου κ.α.) ή περιστατικά που πάσχουν από χρόνια νοσήματα που προκαλούν δυσαπορρόφηση (ελκώδης κολίτιδα, νόσος του Crohn, κακοήθης αναιμία, διαπερατό έντερο κ.α.) όπου σίγουρα πλέον χρειάζεται συμπληρωματική αγωγή για καίρια θρεπτικά συστατικά, εξαιρώντας όμως σαν μέθοδο λήψης την πεπτική οδό, καθώς τα αποτελέσματα εκεί θα είναι απρόβλεπτα.

Επιπλέον, υπάρχουν περιπτώσεις ασθενών που δε δέχονται ή αδυνατούν να καταπιούν κάποιο δισκίο η κάψουλα, ακόμα και σταγόνες (π.χ. υπερήλικες ή βρέφη), ιδίως αυτά των πολυβιταμινών που συναντώνται πολύ συχνά σε μεγάλα μεγέθη.

Ερευνητικά δεδομένα σε βρέφη

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 243 περιπτώσεων χορήγησης βιταμίνης D σε υγιή βρέφη, παρατηρήθηκε ότι τα επίπεδα συγκέντρωσης της 25OHD ήταν υψηλότερα στα βρέφη που έλαβαν την συγκεκριμένη αγωγή με τη μορφή στοματικού σπρέι αντί σταγόνων. Οι συγκεντρώσεις στο αίμα σε βιταμίνη D στα βρέφη που την έλαβαν με τη μορφή σταγόνων δια του στόματος, ήταν στατιστικά μικρότερη. Επιπρόσθετα και πέραν των υψηλότερων συγκεντρώσεων, παρατηρήθηκε ότι η λήψη βιταμινών με τη μορφή ψεκασμού ήταν μια διαδικασία ιδιαίτερα εύκολη σε παιδιά τέτοιων ηλικιών. Συγκριτικά με τη φαρμακοτεχνική μορφή της κάψουλας, η χορήγηση με στοματικό ψεκασμό φαίνεται να αυξάνει τα επίπεδα των βιταμινών στον ορό μέχρι και 2 φορές περισσότερο.

Τέλος, πολλά σπρέι έχουν μια λίστα «καθαρότερων» συστατικών, αφού δεν χρειάζονται για τη σύνθεση τους ουσίες όπως προπυλενογλυκόλη, ζελατίνες, συνδετικούς παράγοντες και άλλα, ενώ απουσιάζουν και τα «προωθητικά αέρια» μιας και ο ψεκασμός γίνεται με τη χρήση κλασσικής αντλίας.

Εν κατακλείδι

Μιλώντας λοιπόν για συμπληρώματα διατροφής σε μορφή στοματικού σπρέι, ουσιαστικά κάνουμε λόγο για μια καινοτομία που δεν αποτελεί απλά μια μόδα στο χώρο της διατροφής αλλά ένα πολύτιμο εργαλείο που εκτός απ’ τις πολυάριθμες θετικές επιδράσεις που μπορεί να φέρει στη διατροφή και στη θεραπεία, μπορεί να λύσει τα χέρια σε ασθενείς και βέβαια σε ιατρούς, διαιτολόγους και άλλους ειδικούς υγείας!

Δημήτρης Πέτσιος Msc

Βιβλιογραφικές Αναφορές:

Emel Kabakoglu Unsur ^. Vitamin D levels of the healthy infants using oral spray or drop form of vitamin D supplement in the first year of life North Clin Istanb, 2021 Jan 26;8(1):31-36.