«Τρέμετε» στην ιδέα να παρευρεθείτε σε ένα κλασσικό ελληνικό τραπέζωμα (ειδικά τώρα που πλησιάζουν οι γιορτές), επειδή πιθανότατα θα υποφέρετε από καούρες και κάψιμο στο στήθος; Σίγουρα δεν είστε οι μόνοι. Το κάψιμο στο στήθος και τα ξινά υγρά που ανεβαίνουν στο στόμα είναι τα συχνότερα συμπτώματα παλινδρόμησης. Η παλινδρόμηση συμβαίνει όταν υγρά του στομάχου ανεβαίνουν προς τα επάνω, μέσω του οισοφάγου, και επειδή τα υγρά αυτά είναι όξινα, δημιουργείται αυτό το αίσθημα του καψίματος ή/και της ξινίλας. Συνήθως τέτοια συμπτώματα εμφανίζονται μετά το φαγητό (μπορεί να διαρκέσουν ώρες), μετά την κατανάλωση αλκοολούχων ποτών ή ακόμα στην διάρκεια του ύπνου και την κατάκλιση. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι πάσχετε από ΓΟΠΝ (ΓαστροΟισοφαγική Παλινδρομική Νόσο). Αν τέτοιου είδους συμπτώματα σας ταλαιπωρούν 2 ή περισσότερες φορές την βδομάδα, θα πρέπει να επισκεφθείτε τον γιατρό σας διότι, η διάγνωση της ΓΟΠΝ είναι αρκετά πιθανή.
Το παρήγορο είναι ότι, αν εφαρμόσετε ορισμένες συμβουλές που αφορούν την διατροφή (και τον τρόπο ζωής) μπορείτε να ανακουφιστείτε από τα ενοχλητικά συμπτώματα της παλινδρόμησης.
1. Στην περίπτωση της παλινδρόμησης το μέγεθος παίζει ρόλο. Όταν μιλάμε για μέγεθος, εννοούμε το μέγεθος της μερίδας. Θα πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας τροφής, ανεξάρτητα από το είδος, διότι όσο αυξάνεται ο όγκος του περιεχομένου του στομάχου, τόσο πιθανότερο είναι το ενδεχόμενο της παλινδρόμησης.
2. Η ταχύτητα με την οποία τρώμε επηρεάζει την πιθανότητα εμφάνισης συμπτωμάτων παλινδρόμησης. Έτσι, αν κάποιος τρώει στο πόδι, βιαστικά, χωρίς να μασάει καν την τροφή του, αλλά καταβροχθίζοντας την, τότε «φλερτάρει» με την δυσάρεστη καούρα στο στομάχι. Αντίθετα, τρώγοντας ήρεμα, αργά και μασώντας καλά την τροφή του διευκολύνει την διαδικασία της πέψης.
3. Τα πολύ λιπαρά τρόφιμα είναι καλό να αποφεύγονται. Τα λιπαρά τρόφιμα «μένουν» περισσότερη ώρα στο στομάχι και έτσι μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα. Δεν χρειάζεται να μην ξαναφάτε ποτέ κάτι τηγανητό. Προσπαθήστε να μαγειρεύετε με λιγότερο λάδι και χρησιμοποιήστε άλλες μεθόδους μαγειρέματος όπως το ψήσιμο, το μαγείρεμα στον ατμό ή το βράσιμο.
4. Τα όξινα τρόφιμα επιδεινώνουν πολύ την παλινδρόμηση, ιδιαίτερα αν τα τρώτε με άδειο στομάχι ή/και μόνα τους. Τέτοια τρόφιμα είναι η ντομάτα και η σάλτσα ντομάτας, το ξύδι και τα εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, μανταρίνια, γκρέιπφρουτ, λεμόνι). Είναι ευκαιρία να δοκιμάσετε και άλλα φρούτα εκτός των εσπεριδοειδών, να πειραματιστείτε και να βρείτε πιο «ακίνδυνους» τρόπους που θα δώσουν γεύση στην σαλάτα σας, χωρίς να χρειαστεί να προστεθεί λεμόνι (ή ξύδι).
5. Κάποια ποτά ή ροφήματα πυροδοτούν τα επεισόδια παλινδρόμησης, ακολουθώντας διαφορετικούς μηχανισμούς. Η καφεΐνη (στον καφέ, το τσάι κλπ) αυξάνει τις όξινες εκκρίσεις του στομάχου. Το αλκοόλ χαλαρώνει τον οισοφαγικό σφικτήρα (είναι ο σφικτήρας που συνδέει τον οισοφάγο με το στομάχι και επιτρέπει την δίοδο της τροφής μόνο προς μία κατεύθυνση, από τον οισοφάγο προς το στομάχι). Τα αεριούχα αναψυκτικά, λόγω του ανθρακικού, προκαλούν διάταση στο στομάχι, γεγονός που αυξάνει το ενδεχόμενο της παλινδρόμησης. Προτιμήστε, λοιπόν, άλλα ποτά και ροφήματα όπως το γάλα, το χαμομήλι ή ακόμα και το σκέτο νερό.
6. Η σοκολάτα είναι απολαυστική, αλλά μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα. Συγκεκριμένα το κακάο που περιέχεται στην σοκολάτα, εμπεριέχει διεγερτικές ουσίες παρόμοιες με την καφεΐνη και έτσι προκαλεί την αύξηση των όξινων εκκρίσεων του στομάχου. Πάντως ίσως να μην χρειάζεται να «αποχωριστείτε» τελείως την καλή σας «φίλη». Δοκιμάστε να φάτε μικρότερη ποσότητα, με γεμάτο στομάχι.
7. Τα πικάντικα φαγητά, εκτός από την «καυτή» γεύση τους προκαλούν και καούρες στο στομάχι, επομένως είναι καλό να μην τα προτιμάτε. Τέτοια συμπτώματα, εκτός από τα πιο εξωτικά μπαχαρικά, μπορούν να προκαλέσουν και τα πολύ γνωστά μας και πολυχρησιμοποιούμενα στην μαγειρική σκόρδο και κρεμμύδι.
8. Η μέντα και ο δυόσμος είναι δυο βότανα που επιδεινώνουν τα συμπτώματα παλινδρόμησης, διότι προκαλούν χαλάρωση του οισοφαγικού σφικτήρα.
9. Το μάσημα τσίχλας μπορεί να βοηθήσει την κατάσταση, διότι το σάλιο που καταπίνεται, περιέχει ουσίες που «εξουδετερώνουν» την οξύτητα των γαστρικών υγρών. Θυμηθείτε όμως η τσίχλα να μην έχει γεύση δυόσμου ή μέντας γιατί τα αποτελέσματα θα είναι τα αντίθετα από τα προσδοκώμενα.
10. Αν είστε υπέρβαροι, ή ακόμα χειρότερα παχύσαρκοι, η απώλεια βάρους, εκτός από όλα τα άλλα οφέλη, θα συντελέσει και στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της παλινδρόμησης. Το ίδιο ισχύει και με το κάπνισμα.
11. Τέλος, να μην ξαπλώνετε αμέσως μετά το φαγητό. Αφήστε να περάσουν περίπου 2 ώρες. Επίσης, όταν ξαπλώσετε είναι καλό ο κορμός σας να είναι σχετικά ανασηκωμένος. Γι’αυτό μπορείτε να χρησιμοποιήσετε 2 μαξιλάρια.
12. Και κάτι που αφορά την μόδα… να αποφεύγετε τα ρούχα που είναι πολύ στενά στην περιοχή της κοιλιάς (κυρίως παντελόνια), όπως επίσης και τις πολύ σφικτές ζώνες.
Συμπερασματικά, η παλινδρόμηση είναι μια πολύ ενοχλητική κατάσταση, που η συχνότητα, η διάρκεια και η ένταση των συμπτωμάτων είναι εξατομικευμένη. Το ίδιο ισχύει και για τους τρόπους ανακούφισης. Πειραματιστείτε και ανακαλύψτε ποιες αλλαγές στην διατροφή σας βοηθούν περισσότερο. Επειδή πλησιάζουν οι γιορτές, «κρατήστε» το στομάχι σας σε καλή κατάσταση για να είστε σε θέση να απολαύσετε τον εορταστικό Δεκέμβρη χωρίς ενοχλητικά «καυτά επεισόδια».
Βασίλης Μπελέκος MSc
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
mpelekos@diatistrofis.gr
