Τα αντιοξειδωτικά έχουν γίνει πολύ δημοφιλή τα τελευταία κυρίως χρόνια. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει ότι μας προστατεύουν από διάφορες χρόνιες παθήσεις όπως καρδιαγγειακά νοσήματα, νοσήματα του νευρικού συστήματος (Alzheimer’s) αλλά και από τη πρόωρη γήρανση. Εκτός όμως από τα φρούτα και λαχανικά που αποτελούν σημαντική πηγή αντιοξειδωτικών τα μπαχαρικά επίσης αποτελούν μια πλούσια πηγή αντιοξειδωτικών και θα πρέπει να τα χρησιμοποιούμε συχνά στη μαγειρική μας γιατί εκτός από γεύση και άρωμα μας χαρίζουν και υγεία! Τα 10 μπαχαρικά με τα περισσότερα αντιοξειδωτικά είναι τα εξής:
1.Γαρίφαλο (3144 μονάδες ORAC/ γρ*)
Το γαρίφαλο κατέχει τη πρώτη θέση σε αντιοξειδωτικά. Έχει γεύση δυνατή και χαρακτηριστικά καυστική ενώ το άρωμα του είναι ευχάριστο. Το συναντάμε συχνά στη ανατολίτικη κουζίνα ενώ χρησιμοποιείται για τον αρωματισμό κρεάτων, στο ρύζι, σε σάλτσες με ντομάτα, στη ζαχαροπλαστική (πίτες, τάρτες, σιρόπια), στην αρτοποιία και στην ποτοποιία κυρίως για τον αρωματισμό των λικέρ. Τονώνει την ερωτική διάθεση, έχει αναλγητικές και αντισηπτικές ιδιότητες ενώ εμφανίζει καρδιοπροστατευτική δράση.
2. Κανέλα (τρίμμα, 2674 μονάδες ORAC / γρ)
Η κανέλα χρησιμοποιείται κυρίως στη μαγειρική και τη ζαχαροπλαστική ενώ στην αρχαιότητα το χρησιμοποιούσαν για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες. Πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει ότι η κανέλα μειώνει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα και βελτιώνει την ινσουλινο-αντίσταση που υπάρχει στο Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2. Επίσης έχει αντιμικροβιακή δράση, είναι θερμαντική, τονωτική, μυο-αναλγητική, αντισηπτική, επουλωτική, βελτιώνει τη λειτουργία των νεφρών και έχει καταπραϋντική δράση σε διάφορα πεπτικά προβλήματα (διάρροια, κολικούς, δυσπεψία). Χρησιμοποιείται σε κουλουράκια, κέικ, πίτες, σε ροφήματα και γλυκά ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο κρέας , στα πουλερικά και σε μαρινάτες.
3. Ρίγανη (αποξηραμένη, 2001 μονάδες ORAC /γρ)
Η ρίγανη χρησιμοποιείται ευρέως ως καρύκευμα στην ελληνική και ιταλική κουζίνα. Πιο σπάνια χρησιμοποιείται και ως αφέψημα κατά του βήχα. Εμφανίζει αντιμικροβιακές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Αποτελεί πολύ καλή πηγή φυτικών ινών, σιδήρου, ασβεστίου, βιτ. C και β-καροτίνης. Χρησιμοποιείται στις σαλάτες, στο κρέας , στις πατάτες και στις σάλτσες.
4.Κουρκούμη (τρίμμα, 1593 μονάδες ORAC /γρ)
Η κουρκούμη χρησιμοποιείται ευρέως στην Ινδική κουζίνα καθώς δίνει στο κάρυ το χαρακτηριστικό του χρώμα και γεύση. Χρησιμοποιείται και στη μουστάρδα αλλά και για χρωματισμό του βουτύρου και διαφόρων τυριών. Μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να είναι χρήσιμη στην αντιμετώπιση της αρθρίτιδας αλλά και κατά του Alzheimer’s. Επίσης παρουσιάζει αναλγητικές και αντιφλεγμονώδης ιδιότητες και βοηθά στην ανακούφιση διαφόρων πεπτικών προβλημάτων.
5. Κύμινο( σπόρος, 768 μονάδες/γρ)
Το κύμινο είναι δημοφιλές στις κουζίνες της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής. Οι σπόροι του κύμινου παλαιότερα χρησιμοποιούνταν στη λαϊκή ιατρική. Πλέον χρησιμοποιείται φαρμακευτικά κυρίως στην κτηνιατρική. Αποτελεί πολύ καλή πηγή σιδήρου και καταπραΰνει το γαστρεντερικό μας σύστημα. Μελέτες έχουν δείξει ότι μπορεί να έχει και αντι- καρκινικές ιδιότητες. Χρησιμοποιείται στη μαγειρική για αρωματισμό των φαγητών.
6.Μαϊντανός (743 μονάδες/γρ)
Ο μαϊντανός χρησιμοποιείται ευρέως ση μαγειρική και στις σαλάτες. Οι αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν σαν αρωματικό φυτό αλλά και ως φάρμακο σε διάφορες παθήσεις . Τα φύλλα του είναι πλούσια σε βιτ C και εκτός από φρέσκα χρησιμοποιούνται και ως αποξηραμένα. Στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες χρησιμοποιείται όχι μόνο ως συστατικό αλλά και ως διακοσμητικό στις σαλάτες ή στο κρέας, ενώ στην Τουρκία, χρησιμοποιείται σε μεγάλες ποσότητες στη σαλάτα, είτε μαζί με ψιλοκομμένη ντομάτα είτε και μόνος του.
7. Βασιλικός (676 μονάδες/γρ)
Ο βασιλικός έχει καταγωγή από την Ινδία και το Ιράν και έχει σημαντικό ρόλο στην Ελληνική λαϊκή και θρησκευτική παράδοση . Ο βασιλικός καλλιεργείται ως καλλωπιστικό φυτό σε γλάστρες και σε κήπους ενώ τα φύλλα του χρησιμοποιούνται αποξηραμένα ως καρύκευμα , ως αφέψημα αλλά και στην αρωματοποιία. Μελέτες έχουν δείξει ότι έχει αντικαρκινικές και αντιμικροβιακές ιδιότητες.
8.Φασκόμηλο (φρέσκο, 320 μονάδες/γρ)
Το φυτό έχει έντονη αρωματική οσμή και καλλιεργείται για τις φαρμακευτικές ιδιότητες του, ως αφέψημα και ως καρύκευμα . Τα φύλλα έχουν αντισηπτικές, αποχρεμπτικές και σπασμολυτικές ιδιότητες. Το φασκόμηλο με τη μορφή αφεψήματος είναι ιδανικό για την θεραπευτική του στόματος σε περίπτωση τραυματισμών, άφτρων, φαρυγγίτιδας και κατά της ουλίτιδας. Έχει τονωτικές ιδιότητες, χρησιμοποιείται ως καρδιοτονωτικό και ως αναλγητικό των νεύρων. Επίσης είναι διουρητικό και εμμηναγωγό. Στις περιοχές της Μεσογείου αποξηραίνεται και πίνεται ως αφέψημα, το γνωστό φασκόμηλο. Στην μαγειρική χρησιμοποιείται για τον αρωματισμό διαφόρων ζωμών, φαγητών και του ξιδιού ενώ θεωρείται και μελισσοτροφικό φυτό παρέχοντας μέλι εκλεκτής ποιότητας. Η χρήση του πρέπει να γίνεται με προσοχή γιατί υπάρχουν περιπτώσεις δηλητηρίασης.
9. Σινάπι (293 μονάδες/γρ)
Το σινάπι στην Ελλάδα είναι αυτοφυές και είναι γνωστό με τα ονόματα βρούβα, λαψάνα ή αγριοσινάπι. Από το είδος S. alba παρασκευάζεται η λευκή μουστάρδα, από το S. nigra η μαύρη και από το B. juinca η καφέ. Οι τρυφεροί βλαστοί του τρώγονται βραστοί ως χόρτα (βρούβες). Μια παραλλαγή του είδους S. alba, που είναι γνωστή σαν βρουβολάψανο, είναι αυτοφυής στην Ελλάδα. Παρουσιάζει αντικαρκινικές ιδιότητες και βοήθα στη προστασία κατά του καρκίνου έντερου.
10. Μαντζουράνα ( 273 μονάδες/γρ)
Η μαντζουράνα στην Ελλάδα υπάρχει σαν αυτοφυές φυτό. Οι αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν πολύ και γνώριζαν τις φαρμακευτικές του ιδιότητες. Ο Ιπποκράτης το χρησιμοποιούσε σαν αντισηπτικό. Η μαντζουράνα σήμερα χρησιμοποιείται στην αρωματοποιία, την μαγειρική, την ζαχαροπλαστική αλλά και σαν θεραπευτικό υλικό.
*Ο δείκτης ORAC (Oxygen Radical Absorbance Capacity δηλ, Ικανότητα απορρόφησης ελευθέρων ριζών) είναι μονάδα μέτρησης της αντιοξειδωτικής ικανότητας του τροφίμου.
Spice up your food κάνει καλό!!!!
Μαρία Σαρικά
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών