Η συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών αναζητά το πιο… λαχταριστό γλυκό (ή λιπαρό φαγητό) υπό συνθήκες stress. Υπάρχει βέβαια και η εξαίρεση, των γυναικών που στα… δύσκολα χάνουν την όρεξη τους.
Βάρος
Μια μελέτη του 2000 ανακάλυψε ότι οι γυναίκες είναι ευαίσθητες σε κατανάλωση φαγητού προκαλούμενη από στρεσογόνους παράγοντες και σε αύξηση βάρους. Παρόμοια μελέτη έδειξε ότι οι ενήλικες (κυρίως γυναίκες) που τρώνε και πίνουν, σε απάντηση στο άγχος, έχουν υψηλό Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ). Ο υψηλός αυτός ΔΜΣ αποδόθηκε στα τρόφιμα που κατανάλωναν συχνά τα άτομα αυτά (μπέργκερ, πίτσα, σοκολάτα κ.α.). Επιπλέον, φαίνεται πως κατανάλωναν πιο συχνά αλκοόλ, που σε κάθε περίπτωση προσθέτει μεγάλα ποσά «άχρηστων» θερμίδων.
Άνδρες vs. Γυναικών
Αντίθετα, οι άντρες εκδηλώνουν παρόμοια συμπεριφορά υπό συνθήκες πολύ έντονου stress, π.χ. απώλεια εργασίας ή διαζύγιο. Για τις γυναίκες όμως, το ερέθισμα φαίνεται πως είναι ένα: η απουσία συναισθηματικής στήριξης.
Κορτιζόλη
Η σχετιζόμενη με το stress κορτιζόλη φαίνεται πως συνεισφέρει στην αύξηση του κοιλιακού (ή σπλαχνικού) λίπους. Όταν αγχώνεστε, απελευθερώνονται μεγάλα ποσά κορτιζόλης στο αίμα. Το κακό είναι ότι οι υποδοχείς κορτιζόλης απαντώνται στην κοιλιακή χώρα, οπότε πυροδοτείται εναπόθεση λίπους στην περιοχή αυτή. Ερευνητές αναφέρουν πως οι γυναίκες με υψηλό λόγο μέσης/ γοφούς, υπέρβαρες και μη, ανέφεραν περισσότερο άγχος στην καθημερινή τους ζωή, σε σχέση με γυναίκες που είχαν μικρό λόγο μέσης/ γοφών.
Επιπρόσθετα, η περίσσεια κορτιζόλης μπορεί να επιβραδύνει στην πραγματικότητα το μεταβολικό ρυθμό. Κάτι που σημαίνει ότι ακόμα και αν δεν καταναλώνεται περισσότερες θερμίδες από ότι συνήθως, το βάρος μπορεί να αυξηθεί. Από τη στιγμή όμως που το stress αυξάνει την όρεξη, είναι πολύ πιθανό να προσλάβετε περισσότερες θερμίδες υπό ανάλογες συνθήκες.
Δεν είναι ακόμη γνωστό πως η κορτιζόλη επηρεάζει τη διατροφική συμπεριφορά ή την όρεξη, αλλά η τάση αυτή να αναζητάμε λιπαρά τρόφιμα οδηγεί ουσιαστικά σε ένα φαύλο κύκλο. Οι γυναίκες που καταναλώνουν τρόφιμα πλούσια σε λίπος φάνηκε πως έχουν υψηλότερη δραστικότητα κορτιζόλης και προτίμηση στα γλυκά!
Παρόλες τις θεωρίες που συσχετίζουν την κορτιζόλη με την αύξηση του σωματικού βάρους, δεν συστήνεται η χρήση χαπιών για να μειωθεί ή να προληφθεί η προκαλούμενη από κορτιζόλη αύξηση.
Αντιμετώπιση
Από τη στιγμή που η συναισθηματική στήριξη είναι τόσο σημαντική για τη γυναίκα, η πρώτη λύση είναι η αναζήτηση ακριβώς αυτής. Ένα αγαπημένο πρόσωπο, με διάθεση να σας ακούσει, θα λειτουργήσει πολύ πιο αποδοτικά από μια σοκολάτα ή μια πίτσα. Ένα τηλέφωνο, ένα email ή μια επίσκεψη μπορεί επίσης να λειτουργήσει καταλυτικά.
Βγείτε εκτός σπιτιού, αν δεν αντέχετε μέσα. Κάντε ένα περίπατο, πηγαίνετε σινεμά ή βγάλτε το σκυλάκι σας μια βόλτα. Ούτως ή άλλως, η ενασχόληση με παιδιά ή με κατοικίδια, συνήθως βοηθά. Όλα αυτά θα απαλύνουν την πίεση και θα μειώσουν την αναζήτηση ανακούφισης στο φαγητό.
Ασκηθείτε τακτικά, είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους να αντιμετωπίσετε το stress. Βοηθά να ελέγξετε την παραγωγή κορτιζόλης, απαλύνει την κατάθλιψη και βοηθά στο να κοιμηθείτε καλύτερα το βράδυ (αρκεί να μην ασκηθείτε λίγες ώρες πριν κοιμηθείτε).
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να κοιμάστε αρκετά. Υπάρχει μεγάλος ερευνητικός όγκος που υποστηρίζει ότι η έλλειψη ύπνου συνδέεται με την αύξηση του σωματικού βάρους.
Χρησιμοποιήστε ασκήσεις χαλάρωσης, για να διευκολύνετε την ανησυχία σας, ή συνδυασμό τους με γυμναστική, π.χ. yoga ή tai chi.
Κρατήστε ένα ημερολόγιο τροφίμων – συναισθημάτων. Είναι ο καλύτερος τρόπος για να δουλέψετε τα προβλήματα φαγητού/ βάρους, ιδανικά υπό την καθοδήγηση κλινικού διαιτολόγου.
Γιώργος Μίλεσης, MSc
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
georgemiles9@gmail.com