Πόσες φορές έχει προσπαθήσει να δώσετε φρούτα ή λαχανικά στο παιδί σας, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία; Φταίει το παιδί που δεν τρώει τίποτα, ο γονιός που δεν έχει την απαιτούμενη υπομονή, κανένας από τους δύο; Μήπως και οι δύο; Σε κάθε περίπτωση, το να ταΐσει κάποιος ένα παιδί θέλει υπομονή, στοργή και σίγουρα… πονηριά.
Ένστικτο
Το να αρνείται να φάει ένα παιδάκι φρούτα και κυρίως λαχανικά δεν είναι τυχαίο. «Αυτό το πράσινο μαλακό φαγάκι είναι…μπλιάξ, δε μ’ αρέσει», λένε συχνά-πυκνά. Στην πραγματικότητα, καθοδηγούμενα από το ένστικτο επιβίωσης, αποφεύγουν ό,τι δεν έχει ωραία υφή, μυρωδιά, εικόνα και γεύση. Βέβαια, αυτού του είδους η συμπεριφορά έχει διαβαθμίσεις, με ακραία περίπτωση της τροφική νεοφοβία.
Τι μπορεί να πάθει;
Τι μπορεί να συμβεί σε ένα παιδάκι όταν αυτό δεν τρώει φρούτα και λαχανικά; Και τα δυο είναι πολύ πλούσια σε θρεπτικά συστατικά που βοηθούν καθοριστικά στην υγεία και τη σωστή ανάπτυξη των παιδιών. Ένα παιδί που τρώει φρούτα και λαχανικά, θα έχει προφανώς πολύ χαμηλή πρόσληψη φυτικών ινών, βιταμινών A, C και φυλλικού οξέος, μαγνησίου και καλίου, μεταξύ άλλων. Η μικρή πρόσληψη φυτικών ινών μπορεί να προκαλέσει βραχυπρόθεσμα, γαστρεντερικά προβλήματα, όπως π.χ. δυσκοιλιότητα, φούσκωμα, στομαχικές διαταραχές και δυσπεψία. Επιπλέον, μπορεί να αποτρέψουν την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2 στα παιδιά.
Η βιταμίνη Α είναι πολύ σημαντική για την υγεία των οφθαλμών, την ενίσχυση της ανοσοποιητικής λειτουργίας και την ομαλή σωματική ανάπτυξη του παιδιού. Η έλλειψη βιταμίνης C συνεπάγεται αίσθημα κόπωσης, αδυναμία, οδοντικά προβλήματα, ξηροδερμία και μειωμένη απορρόφηση του σιδήρου των τροφίμων. Το φυλλικό οξύ είναι πολύ σημαντικό για την ομαλή ανάπτυξη του κεντρικού νευρικού συστήματος και την υγεία του καρδιαγγειακού συστήματος. Το μαγνήσιο ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, τα οστά, τους μύες, την καρδιά και τα νεύρα. Τέλος, το κάλιο βοηθά στην ανάπτυξη δυνατών οστών και στην ομαλοποίηση της αρτηριακής πίεσης.
Όλα τα ανωτέρω συνιστούν σημαντικούς παράγοντες που πρέπει να λαμβάνονται σε συνιστώμενες ποσότητες, ώστε εξασφαλίζεται η ομαλή πορεία της – κατά τ΄άλλα εύθραυστης – ανάπτυξης του παιδιού.
Οπότε τι κάνουμε;
Η χορήγηση φρούτων και λαχανικών στο παιδί πρέπει να αρχίσει νωρίς, δίνοντάς του ποικιλία τροφίμων. Παρότι ως βρέφη συνήθως αρέσκονται στη φρουτόκρεμα, όταν… καθίσουν στο τραπέζι, το τι βλέπουν να τρώνε οι γονείς επηρεάζει σημαντικά τις προτιμήσεις τους. Αν οι γονείς δεν σερβίρουν λαχανικά, δεν πρέπει να περιμένουμε τα μωρά να ζητήσουν σαλάτα μαζί με… το καλοψημένο κρέας τους. Υπολογίζεται ότι χρειάζεται να σερβιριστεί στο πιάτο τους μια κουταλιά αρακάς, για 10-15 φορές, πριν καν το δοκιμάσουν!
Είναι πολύ σημαντικό να προσπαθήσουμε να εισάγουμε τα φρούτα και λαχανικά στη διατροφή του παιδιού μεταξύ 2ου και 4ου έτους, που είναι πιο δεκτικά στις γευστικές δοκιμές, σε σχέση με το διάστημα 4-8 ετών. Ειδικότερα, μετά τα 4 έτη, θα ζητήσουν πιο δύσκολα να δοκιμάσουν κάτι, οπότε οι προσπάθειες μας θα είναι επίπονες (και αγχώδεις).
Πώς θα τα καταφέρουμε;
Ένα κόλπο που συνήθως… πιάνει είναι να βρείτε για τα τρόφιμα που τα παιδιά ήδη τρώνε (όπως το γιαούρτι, τα smoothies, τα κεκάκια), συνταγές που επιτρέπουν την προσθήκη φρούτων ή λαχανικών.
Φρούτα
Ο πιο απλός τρόπος για να δώσετε φρούτα στο παιδί είναι ένα 100% φυσικός χυμός, αντί για κάποιο αναψυκτικό. Βέβαια, το να φάει ολόκληρο το φρούτο είναι καλύτερο γιατί θα πάρει και τις φυτικές ίνες. Για τα παιδιά 1-6 ετών 120-180 ml φυσικού χυμού και 240-360 ml για τα μεγαλύτερα παιδιά είναι ένας καλός τρόπος να καταναλώσουν 1-2 μερίδες φρούτου. Ωστόσο, να θυμάστε ότι τα σνακ από φρούτα και ποτά από τεχνητά φρούτα δεν αντιστοιχούν σε μερίδα φρούτου. Επίσης, αξίζει να δοκιμάσετε τα παρακάτω:
-
Αφήστε τα παιδιά να διαλέξουν τα φρούτα που θέλουν αυτά να φάνε, όταν πηγαίνετε για ψώνια.
-
Aνακατέψτε φρούτα με γιαούρτι
-
Φτιάξτε smoothies με φρούτα και γάλα
-
Σερβίρετε τους μια φρουτοσαλάτα, ως επιδόρπιο ή σνακ
-
Φτιάξτε τους ένα μίγμα φρούτων με σταφίδες, ξηρούς καρπούς και δημητριακά
-
Προσθέστε ψιλοκομμένα φρούτα, π.χ. μπανάνα, στα δημητριακά τους
-
Δοκιμάστε τα αποξηραμένα φρούτα
-
Ανακατέψτε φρούτα με ζελέ.
Λαχανικά
Το καταφέρει κάποιος ένα παιδί να φάει λαχανικά είναι μεγαλύτερη πρόκληση. Απαιτείται δημιουργικότητα ειδικά στο καμουφλάρισμα των λαχανικών σε διάφορες συνταγές, π.χ. σάλτσα ζυμαρικών, σούπες, κοκκινιστά, ομελέτες, πίτσα κ.α. Θα μπορούσε να βοηθήσει να:
-
Προσφέρετε κομμένα σε ραβδάκια, τραγανά λαχανικά
-
Χρησιμοποιήστε blender για να προσθέσετε λαχανικά σε σούπες και σάλτσες ή σερβίρετέ τα ως πουρέ στην άκρη του πιάτου.
-
Ανακατέψτε μικρά κομμάτια λαχανικών με ρύζι ή ζυμαρικά και τυρί
-
Σερβίρετε λαχανικά ως stir fry
-
Αφήσετε το παιδί να προετοιμάσει το γεύμα του
-
Σερβίρετε τα παιδιά κάθε μέρα με πολλά χρώματα, από το κυρίως πιάτο, τα λαχανικά, το ρύζι ή την πατάτα.
-
Ζωγραφίστε τους στο πιάτο ένα χαρούμενο πρόσωπο με το φαγητό που πρέπει να φάνε.
-
Φτιάξτε τους κέικ καρότου.
-
Φυτέψετε λαχανικά σε κάποιο τμήμα του κήπου, ώστε τα παιδιά μπορούν να φάνε αυτά που θα μεγαλώσουν
-
Επισκεφθείτε μαζί τους ένα αγρόκτημα ή τη λαϊκή αγορά.
Ευκαιρία
Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται υπομονή, τρυφερότητα και πολύ πονηριά για να αποκτήσουν καλές συνήθειες στο φαγητό. Το μόνο εύκολο είναι να τους κάνουμε το χατίρι και … ένα δεύτερο φαγητό κάθε μέρα. Όμως κάτι τέτοιο θα μας φέρει σύντομα και σε αδιέξοδο και θα στερήσουμε από το παιδί την ευκαιρία να μεγαλώσει σε απόλυτα υγιή ενήλικα.
Γιώργος Μίλεσης, MSc
Κλινικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος
milesis@diatistrofis.gr
