Ε ναι λοιπόν! Το καλοκαίρι φωνάζει επιτέλους δυνατά «παρόν», τα σχολεία κλειδώνουν τις πόρτες τους και τα πιτσιρίκια ξεχύνονται ανέμελα στις παιδικές χαρές, στους δρόμους και στις παραλίες. Έπονται ατελείωτες ώρες παιχνιδιού, ομηρικά μπουγέλα και τρανές βουτιές στη θάλασσα. Άλλωστε κι εμείς το κάθε καλοκαίρι μας το φανταζόμαστε όσο το δυνατόν χαλαρό και ξέγνοιαστο. Το θεωρούμε δε και πρόσφορο σε νέες ασχολίες, προορισμούς, πρόσωπα, «περιπέτειες» κ.α, μιας και είναι από τις ελάχιστες φορές του χρόνου που έχουμε πραγματικά αρκετό χρόνο για τον εαυτό μας. Πόσο μάλλον τα παιδιά που σχεδόν για τρεις μήνες απαλλάσσονται των μαθητικών τους υποχρεώσεων. Έτσι οι έφηβοι/ες αλλά και οι μικρότερες σχολικές ηλικίες αποκτούν μεγαλύτερη ανεξαρτησία και δυνατότητες πρωτοβουλίας, εξασκώντας πιο συχνά συνήθειες εκτός σπιτιού.
Κατευθείαν στο «ψητό»
Μια συνηθισμένη από αυτές είναι η τακτικότερη λήψη γευμάτων και σνακ έξω π.χ. από περίπτερα, σε φαστ φούντ, σουβλατζίδικα πιτσαρίες κτλ και σπανιότερα σε εστιατόρια. Τα σημερινά παιδιά τρώνε ολοένα και πιο συχνά εκτός σπιτιού, ιδίως την περίοδο αυτή, όπως προτείνεται και από σχετικές έρευνες. Οι γονείς βλέπετε συνεχίζουν να δουλεύουν πιθανότατα με κανονικούς ρυθμούς, ενώ οι μικροί μας φίλοι κάθονται πιο πολύ στο σπίτι ή και βγαίνουν περισσότερες βόλτες…Δεν ευθύνεται μόνο η απουσία χρόνου της μητέρας να μαγειρέψει, αλλά σίγουρα συνεισφέρει. Ορισμένες έρευνες επιβεβαιώνουν το παραπάνω και άλλες δείχνουν ακόμα ότι και η μείωση στο καθημερινό «χαρτζιλίκι» δεν επιφέρει καμία διαφορά στην συχνότητα επιλογής του «πρόχειρου φαγητού». Άλλωστε εκτός από γρήγορο είναι και σχετικά φτηνό, λόγω των απλών υλικών του. Συστατικά όπως π.χ. στα σνακ (ζάχαρη, αλάτι και λιπαρά) είναι βασικά τους στοιχεία και…τα καθιστούν γευστικά, άκρως δελεαστικά, έως και εθιστικά. Συνήθως, προσφέρονται σε αφθονία και είναι πάντα εκεί, προσβάσιμα και βολικά. Άρα η εύκολη λύση αποτελεί και γρήγορη λύση. Ή μήπως αντίστροφά;
Γρήγοροι ρυθμοί και αριθμοί
Οι ασφυκτικοί καθημερινοί ρυθμοί συμπαρασύρουν και τη διατροφή μας και ότι έπεται αυτής. Το 1/5 του πληθυσμού υπολογίζεται ότι τρώει καθημερινώς εκτός σπιτιού ενώ το Σαββατοκύριακο το 1/2 του πληθυσμού, δηλαδή το 50%. Επίσης, τις 2 τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα, υπολογίζεται ότι η κατανάλωση έτοιμου φαγητού αυξήθηκε κατά περίπου 1000%! Παράλληλα οι βιομηχανίες δαπανούν τεράστια ποσά στο μάρκετινγκ τέτοιων τροφίμων, π.χ. μέσω της τηλεόρασης (ένα παιδί σχολικής ηλικίας βλέπει γύρω στις 10.000 διαφημίσεις το χρόνο σε σνακ κα.). Χαρακτηριστικό σημάδι των καιρών, η δίαιτα του φαστ φούντ, όπου ο συγγραφέας επιχειρεί να αποκομίσει το μέγιστο διατροφικό όφελος από τη συχνή κατανάλωση έτοιμου φαγητού, προτείνοντας πιο προσεκτικές επιλογές από το μενού, μικρότερες μερίδες (έχουν αυξηθεί κατά 1/3 περίπου τις τελευταίες δεκαετίες στα εστιατόρια), γρήγορο μαγείρεμα στο σπίτι, υποκατάστατα, αυξημένο περπάτημα κ.α.
Σύγχρονες τάσεις
Σαν να μας κατακυριεύει η τάση για το γρήγορο. Έτσι όπως ένα γεύμα γοργά θα ετοιμαστεί και θα σερβιριστεί, πιθανότατα γοργά θα φαγωθεί. Η ρήση το φαγητό είναι ιερό, δεν αναφέρεται μόνο στο φαγητό ως μέσο επιβίωσης (τρώμε για να ζούμε) αλλά και στην ίδια διαδικασία παρασκευής και κατανάλωσης του γεύματος, ως ιεροτελεστία. Και ενώ τα ξέρουμε, δεν τα έχουμε μάθει καλά και δύσκολα τα εφαρμόζουμε. Λογικό δεν είναι ένα παιδί να είναι πιο εύπλαστο και συνάμα πιο ευάλωτο; Αξιοποιήστε λοιπόν τα πιο δυνατά σας όπλα: την επαφή και την επικοινωνία μαζί του και:
Να μην ξεχάσω να κάνω
• Ξεκινήστε με μικρά βήματα. Μαγειρέψτε στο σπίτι όσο πιο συχνά μπορείτε και σιγά σιγά μάθετε εύκολες, γρήγορες και υγιεινές συνταγές.
• Σε έναν έφηβο, φροντίστε αρχικά να φεύγει φαγωμένος, ή να παίρνει κάτι μαζί του. Είναι πολύ σημαντικό το πλήρες γεύμα της ημέρας να καταναλώνεται στο σπίτι υπό ειδυλλιακές συνθήκες.
• Εξασφαλίστε ότι έχει μάθει να απολαμβάνει το φαγητό του αργά αντί να «σβήνει» έτσι απλά την πείνα του μηχανικά και με συνοπτικές διαδικασίες.
• Συζητήστε ανάλογα έννοιες που σχετίζονται με τη διατροφή, την υγεία, το πάχος κτλ. ώστε να περάσετε τα μηνύματα σας.
• Σε μικρότερες ηλικίες, χρησιμοποιείστε το παιχνίδι ως εκπαιδευτικό μέσο. Το σπανάκι του Ποπάυ ή τα καρότα των ακτινών «Χ» θα είναι πιο «ερεθιστικά» για το μικρό μας φίλο από τα μπισκότα σοκολάτας.
• Ασχοληθείτε με τη διατροφική του αγωγή. Μυήστε το με τρόπο εποικοδομητικό (βλ. παλαιότερα τεύχη) στις ποσότητες, τα είδη και τις ιδιότητες των τροφών, τη διαθεσιμότητα των «έξτρα», την παρέα και τις προτιμήσεις της κτλ.
Στα γρήγορα
Με λίγα λόγια κάντε το παιδί σας να αντιληφθεί και να υιοθετήσει τις βασικές αρχές της σωστής διατροφής Να θυμάστε η ρήση «μέτρο, ποικιλία και ισορροπία» θα μπορούσε να μεταφραστεί ως εξής: Σωστός προγραμματισμός μαγειρέματος και διατροφής του παιδιού. Απαραιτήτως κύριο γεύμα στο σπίτι, ελάττωση φαγητού και σνακ έξω και αντί για τυποποιημένα, σωστές επιλογές. Λόγου χάριν για σνακ ένα γιαούρτι, ένα τοστ ή για ελαφρύ γεύμα μια σαλάτα με λίγο τυρί ή ένα σάντουιτς με υγιεινές πρώτες ύλες και χυμό φρέσκο. Παράλληλα θα πρέπει τα παιδιά να χειραγωγούνται σε έννοιες όπως ποιότητα, ποσότητα, συχνότητα κτλ. Πώς; Μα, με το να αφιερώσετε λίγο χρόνο παραπάνω! Τούτη την εποχή αυτά σίγουρα τον έχουν. Εσείς όχι;
Δημήτριος Πέτσιος Msc
Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
info@diatistrofis.gr