Βάζουμε τα δυνατά μας: πολύ πείσμα, μια γερή δόση κίνητρο και διάθεση για αλλαγή, ίσως και λίγη εμπιστοσύνη σε αυτόν που μας καθοδηγεί. Όλα μοιάζουν ονειρεμένα, καθώς οι θυσίες αποδίδουν, η καταραμένη ζυγαριά… υποχωρεί και μπαίνουμε σε στενότερα ρούχα. Καθώς λοιπόν η αυτοπεποίθηση μας αυξάνεται σημαντικά, προσπαθούμε να… ξαναπαίξουμε με το φαγητό: μια τυροπιτούλα, ένα πεινιρλί, μια πλάκα της αγαπημένης σοκολάτας. Κι όμως κάτι φαίνεται να μην λειτουργεί σωστά, το βάρος αυξάνει και πάλι!

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους το να συγκρατήσουμε το βάρος μας την «επόμενη ημέρα» είναι πολύ δύσκολο. Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να έχουμε ήδη (από την εποχή που προσπαθούμε να ρίξουμε το βάρος) εφοδιαστεί με τις κατάλληλες δεξιότητες, ώστε να μην στερούμαστε, αλλά να χρησιμοποιούμε σωστά τρόφιμα πλούσια σε λίπος και αλάτι ή σε λίπος και ζάχαρη. Αφετέρου, πρέπει να διαμορφώσουμε το άμεσο περιβάλλον μας έτσι ώστε να μην προσευχόμαστε για αποφύγουμε τον πειρασμό!

 Πως όμως, και κυριότερα γιατί, την… πατάμε εύκολα; Τι κάνουμε λάθος και το αντιλαμβανόμαστε; Στη συνέχεια, παραθέτουμε απλούς λόγους που μας κάνουν να τρώμε σημαντικά παραπάνω ή απλά δεν σταματάμε έγκαιρα το φαγητό.

Μέγεθος πιάτου

Το μέγεθος του πιάτου που σερβίρουμε το φαγητό, παίζει σημαντικό ρόλο στο πότε θα σταματήσουμε το γεύμα. Όσο πιο μεγάλο και πλατύ είναι το πιάτο, τόσο περισσότερο φαγητό θα καταναλώσουμε, γιατί το φαγητό φαίνεται λιγότερο μέσα σε αυτό και πιστεύουμε ότι έχει λιγότερες θερμίδες.

 Ύψος

Παρόμοια, έχουμε ιδιαίτερη αντίληψη του ύψους ενός τροφίμου: εστιάζουμε στο ύψος και τείνουμε να παραβλέπουμε το πλάτος του. Ότι σερβίρετε καθ’ ύψος μας φαίνεται πάντοτε πιο (εντυπωσιακό) και πιο πολύ. Έτσι, τείνουμε να πίνουμε σημαντικά περισσότερο αλκοόλ όταν χρησιμοποιούμε το κοντό πλατύ ποτήρι (του whiskey) σε σχέση με το μακρόστενο ψηλό ποτήρι.

Συσκευασία

Όταν τρώμε από μεγάλες συσκευασίες, καταναλώνουμε 20-25% περισσότερο φαγητό, κατά μέσο όρο. Η συσκευασία του τροφίμου μας υποδεικνύει το μέγεθος της μερίδας, οπότε όταν μεγαλώνει η συσκευασία, μεγαλώνει και το μέγεθος της μερίδας που πιστεύουμε ότι πρέπει να καταναλώσουμε.

Επιπλέον, η συσκευασία και η ετικέτα ενός προϊόντος επηρεάζουν την αντίληψη (και την προσμονή) της γεύσης που αυτό έχει, π.χ. αν η ετικέτα αναγράφει ότι ένα κρασί είναι από την Καλιφόρνια, θα περιμένουμε και θα το βρούμε πιο νόστιμο, από ό,τι αν αναγράφει ότι προέρχεται π.χ. από τη Χιλή, ακόμα και αν τα δύο κρασιά είναι τα ίδια και διαφέρουν μόνο στην ετικέτα.

Θερμίδες

Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν, στην πραγματικότητα, μεγάλη δυσκολία να υπολογίσουν τις θερμίδες σωστά ενός τροφίμου. Όσο πιο μεγάλο φαίνεται ένα γεύμα, τόσο περισσότερο υποτιμούμε το ενεργειακό του περιεχόμενο.

Μεζέδες

Ίσως το δυσκολότερο πράγμα που πρέπει να κάνει κάποιος, περιτριγυρισμένος από φίλους ή συνεργάτες: να «επιβιώσει» σε ένα μεζεδοπωλείο. Πειραματικά αποδεικνύεται ότι καταναλώνουμε 18% περισσότερο φαγητό όταν τρώμε από 12 μικρά πιατάκια, σε σχέση με 3 μεγαλύτερα που περιέχουν την ίδια ποσότητα.

Παρέα

Το πώς τρώει ο διπλανός μας καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το ρυθμό που έχει το γευμα μας, αλλά και το πότε θα σταματήσουμε. Πέραν λοιπόν από την πίεση των άλλων για να φάμε πιο λιπαρά τρόφιμα, τείνουμε να συντονιζόμαστε στην ποσότητα και τον ρυθμό του συγκαθήμενού μας.

Ικανοποίηση

Το τι αναμένουμε (αισθητηριακά) από την κατανάλωση ενός τροφίμου εξαρτάται από την ατομική προτίμηση, αλλά και από τα περιεχόμενα λιπαρά του! Δεδομένου του ότι το λίπος διεγείρει σημαντικά τούς γευστικούς κάλυκες της γλώσσας (όσο πιο λιπαρό τόσο πιο νόστιμο…), το λιπαρό και «απαγορευμένο» είναι πιο ελκυστικό. Συγκεκριμένα, φάνηκε σε σχετικό πείραμα ότι και μόνο η ιδέα ότι το τρόφιμο που τρώμε είναι λιπαρό (ενώ στην πραγματικότητα είναι light, χωρίς να το ξέρουμε) αρκεί για να ενεργοποιήσει σημαντικά περισσότερο τους αντίστοιχους πυρήνες στον εγκέφαλο, καθώς και το μονοπάτι ανταμοιβής.

Πρόσβαση

Όταν ένα τρόφιμο είναι εκτεθειμένο και σε μικρή απόσταση από εμάς, θα φάμε περισσότερο από αυτό. Θα φάμε περισσότερο όταν τα σοκολατάκια είναι ακάλυπτα στη φοντανιέρα του σαλονιού, σε σχέση με το να είναι σκεπασμένα ή να τα μεταφέρουμε σε κάποιο ντουλάπι της κουζίνας. Αντίστοιχα, στρατιώτες ήπιαν 42% περισσότερο γάλα, όταν τα μηχανήματα γάλακτος απείχαν 4μέτρα από τους θαλάμους, σε σχέση με τη διπλάσια απόσταση.

Γιώργος Μίλεσης, MSc

Κλινικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος

georgemiles9@gmail.com; milesis@diatistrofis.gr

References

Key Findings of Mindless Eating by Wansink Brian, 2010; available at: http://psychcentral.com/lib/2011/mindless-eating/